psychologia religii8

30

1.    W więkezości przypadków doświadczenie religijne definiowane Jest poprzez doświadczany przedmiot: "nagłe, intensywne i radosne postrzeganie Boga iccanentnie tkwiącego w uniwersum" A’naerhill 1970/; ^wdoświadczanie konfrontacji z czymś, co jest całkowicie odmienne” /Johnson 1959/; "doświadczanie pozostawania w relacji do czegokolwiek, co można uznać za boskie” /James 1928; Glock i Stark 1965/; "doświadczanie tego, co święte” /Otto 1959; Rruyeer 1968/; "doświadczenie czegoś, co jest ponad” /Clark 1958; Happold 1971/; "bezpośrednie, intuicyjne doświadczanie siły kosmicznej” /Clark 1958, Boisen 1952/# 7/e współczesnych badaniach można znaleźć takie definicje, jak: "postrzeganie rzeczywistości znajdującej się głębiej, pod powierzchownym wyglądem przedmiotów i wydarzeń /Dupre 1972/; "doświadczanie całościowości" /lertens 1974/# lak więc doświadczenie religijne pojmowane jest jako poznanie w formie postrzegania, a nic jako skutek refleksji i rozumowania# Jest ono rodzajem intuicyjnej wiedzy* Należy je również odróżniać od wiary religijnej* "Doświadczenie" oznacza "wiedzę empiryczną": to nie jest wiara w lub ufność w, ale bycie świadomym, postrzeganie /tj. widzenie, słyszenie, odczuwanie/ obecności Boga, tego cc święte,

Ń **-Tx

- T *    ,

2.    Opisywanie doświadczenia religijnego w kategoriach postrzegania datuje się od czasów Rudolfa Otto. Hie zgadzał się on z definicją pojęcia* religii sformułowaną przez Schleiermachera, według której re-ligia to wewnętrzny, bezprzedmiotowy stan afektywny, i twierdził, że doświadczenie religijne jest doświadczaniem jakiegoś przedmiotu. Oczywiście aspekt emocjonalny doświadczenia religijnego jest bardzo ważny. Powoduje on, że doświadczenie to jest żywe i dynamiczne. Aspekt ten uwidacznia się tak wyraźnie, że jest rzeczą zupełnie zrozumiałą, iż doświadczenie religijne czasami ujmowane jest przede wszystkim jako typowy stan afektywny. James /1928/ mówił o specyficznym uczuciu szczęścia, którego doznaje się wyłącznie w kontekście religii. Zdaniem Stace /1960/ i Spinks /1963/ uczucie szczęścia i jedności to najważniejsze cechy charakteryzujące doświadczenie religijne. To samo miał na myśli ilaslow /1964/ kiedy "doświadczanie sedna religii" określił mianem maksymalnego doświadczenia, ponieważ ludzie, którzy przeżyli coś takiego mówili o "stapianiu się podmiotu z przedmiotem" oraz

o "łączeniu się jaźni i świata w jedno". Później jednak /1972/ zaproponował, by doświadczenie religijne, zamiast nazywać "maksymalnym doświadczeniem", określić jako "doświadczenie wzgórzowe" /plateau--ezperience/. Jego_i argumentacja warta jest odnotowania: "niektóre maksymalne doświadczenia to tylko emocjonalne punkty kulminacyjne, pozbawione jakiejkolwiek treści poznawczej. Doświadczenia wzgórzowe