zdjecie lancia9

5.4. Narastanie problemów ubóstwa w przestrzeni miast Polski

względem upodobniamy się już do miast Europy Zachodniej i Ameryki Północnej. Oby to nie była jedyna sfera organizacji przestrzennej życia społeczno-gospodarczego, w której doganiamy wyżej rozwinięte kraje Zachodu.

W miastach Europy Zachodniej ubóstwo obejmuje grupy społeczne, które zostają odsunięte od głównego nurtu życia gospodarczego i społeczeństwa dobrobytu. Grupy te są przegrane przez wprowadzenie nowych regulacji ekonomicznych, społecznych i politycznych, które spełniają wymagania procesu globalizacji gospodarki miast.

Otwarcie gospodarki Polski na proces globalizacji oraz modernizacja związana z transfonnacją ustrojową przysporzyły pozytywnych efektów, ale również zwielokrotniły siłę oddziaływań negatywnych. Procesy te wystawiły miasta Polski na podwójną transformację; na porzucenie wielu form dawno zwulgaryzowanej idei egalitaryzmu i wycofanie się w dużej części z opiekuńczej roli państwa nawarstwił się wzrost bezrobocia związany z dostosowaniem do gospodarki rynkowej oraz wpływ globalizacji gospodarczej.

Szczegółowe analizy w skali wewnątrzmiejskiej na podstawie wywiadów z pracownikami Ośrodków Pomocy Społecznej w Warszawie, Radomiu i Mławie objęły charakterystykę społeczną mieszkańców poszczególnych części miast. Zwrócono zwłaszcza uwagę na lokalizację przestrzenną osób otrzymujących pomoc społeczną oraz charakterystykę obszarów szczególnej koncentracji ubóstwa (Węcławowicz 1101). Badania te pozwoliły stwierdzić, że istotne pogorszenie sytuacji nastąpiło }k. 1990 r. Związane to było z wprowadzeniem ustawy o pomocy społecznej, albo-

•    iem poprzednie ustawy nie pozwalały na ujawnienie pełnej skali problemu i na adekwatne udzielanie pomocy. Przed 1990 r. udzielano pomocy głównie osobom chorym . starym. Nasilenie liczby osób zgłaszających się o pomoc również było związane z

prowadzeniem ustaw prorodzinnych. Wzrost problemu ubóstwa w początkach lat dziewięćdziesiątych nie może być więc jednoznacznie tłumaczony transformacją połeczno-gospodarczą po 1989 r., ale powinien być wiązany z powstaniem możliwo-:i ujawnienia skali problemu ubóstwa.

Nowym zjawiskiem widocznym w przestrzeni miast Polski jest bezdomność ■ ywołana w znacznym stopniu przez narastanie bezrobocia w miastach i na wsi, - następnie spowodowana: likwidacją hoteli robotniczych, narastaniem narkomani . alkoholizmu, zmniejszeniem obawy przed represjami administracyjno-kontrolnymi sEadz oraz eksmisjami z zajmowanych mieszkań, związanymi zazwyczaj z wielolet-nm zadłużeniem.

Miasta stanowią obszar szczególnej koncentracji bezdomnych przez stwarzanie » ększych szans przeżycia i znalezienia schronienia niż obszary wiejskie. Bezdomni twyjeżdżają głównie do Warszawy w nadziei na uzyskanie szybszej pomocy, ale zja-

*    Ao to dotyczy w rzeczywistości wszystkich wielkich miast. W wielkich miastach ' aj dują się przede wszystkim różnego rodzaju ośrodki pomocy: noclegownie, schronili^ mieszkania socjalne, darmowe stołówki.

Obszarami koncentracji przestrzennej bezdomnych, w zależności od pory roku, są -zególnie obszary komunikacyjne miast: dworce, kanały, mosty oraz parki, obszary . rgradowanego mieszkalnictwa opuszczonego lub przeznaczonego do wyburzenia,