zdjecie lancia2

i 50

5. Segregacja przestrzenna ludności i wykluczenie społeczne w miastach

charakteryzuje zazwyczaj najwyższy udział ludności starej i kobiet, obszary peryfer -ne odznaczają się natomiast zdecydowanie większym udziałem ludności młoL-rą i dzieci. Typowym zjawiskiem jest koncentracja poszczególnych grup demograf. nych na obszarze osiedli mieszkaniowych w zależności od okresu budowy i zasie: . nia. Obszary największej koncentracji ludności w wieku 50-60 lat (na podstawie danych ze Spisu Powszechnego z 1988 r., a więc ta grupa ma teraz 60-70 lat) po* wają się często z obszarem osiedli robotniczych, których mieszkańcy utrzymują si z emerytury, a osiedla te pojawiają się w strukturze społeczno-przestrzennej miast aii stosunkowo nowy obszar problemowy koncentracji ubóstwa.

Podobnie wszystkie dotychczasowe analizy rozmieszczenia w przestrzeni mi—-tl ludności według grup zawodowych, według wykształcenia oraz wszystkich inm: kategorii społeczno-zawodowych mogą posłużyć jako przybliżony obraz rozmieszcza nia aktualnych problemów społecznych, takich jak: bezrobocie, ubóstwo, patolog społeczna. Zakładając, że zjawisko bezrobocia dotknęło najwcześniej pracownikól dużych zakładów przemysłowych, którzy mieszkali w większych proporcjach w ści - e określonych osiedlach mieszkaniowych danego miasta, można określić prawdoz dobną lokalizację przestrzenną problemu bezrobocia w mieście.

Pośrednim wskaźnikiem klasyfikacji przestrzeni miasta na obszary bogate i biecz -.: jest wykształcenie oraz poziom kwalifikacji zawodowych mieszkańców poszczegc-nych części miasta. Ludność mająca wykształcenie wyższe koncentrowała się w bogu -szych częściach miasta, z lepszymi warunkami mieszkaniowymi, ale tylko częściom pokrywa się to z rozmieszczeniem ludności zatrudnionej w dziale nauka, oświata, kultura i sztuka. Ludność o wykształceniu średnim koncentruje się na podobnych obszarach jak ludność o wykształceniu wyższym. Ludność posiadająca wykształcenie zasadnicze zawodowe lub tylko podstawowe w większych proporcjach zamieszkiwała obszary o gorszych warunkach mieszkaniowych i na terenach o charakterze wiejskim Pokrywa się to również z rozmieszczeniem ludności zatrudnionej na stanowiskach robotniczych (Węcławowicz 1994).

Rozmieszczenie ubóstwa w przestrzeni badanych miast jest silnie zróżnicowane Poszczególne dzielnice i części miast mają swoją specyfikę ukształtowaną często jeszcze przed II wojną światową. Pod koniec lat dziewięćdziesiątych wydzielić można było co najmniej trzy typy obszarów lub „dzielnic problemowych”.

Pierwszy typ to obszary o charakterze podmiejskim, które w znacznym stopniu zachowały wiele elementów wiejskiego charakteru, pomimo włączenia w granice administracyjne miasta i znacznej rozbudowy po II wojnie światowej. W pobliżu wielkich miast i aglomeracji miejskich to również cała strefa podmiejska podlegająca gwałtownym procesom suburbanizacji. Kształtują się obecnie dwa podtypy tej strefy: bogatych osiedli willowych klasy średniej oraz ubogich osiedli przekształconej zabudowy wiejskiej.

Drugi typ to obszary zdominowane przez nowe, wznoszone po II wojnie światowej, wielkoblokowe osiedla mieszkaniowe. Osiedla te są silnie zróżnicowane pod względem społecznym, jakości budownictwa i lokalizacji w przestrzeni miast.