164
5. Segregacja przestrzenna ludności i wykluczenie społeczne w miastach
skiej wyróżniamy ludzi preferujących i stawiających na pierwszym miejscu życie rodzinne. Potrzeby mieszkaniowe tej kategorii społecznej są zdominowane prze: poglądy osób posiadających dzieci, którzy starają się zapewnić im przestrzeń do zabawy, czyste i bezpieczne środowisko, bliskość dziecięcych klinik, ośrodków zdrowia, szkół, przedszkoli. W badaniach Bella stwierdzono, że 83% gospodarstw domowych, które przeniosły się na przedmieścia Chicago wskazywało, że dobro ich dzieci był: głównym motywem zmiany miejsca zamieszkania (Knox, Pinch 2000).
Najbardziej podatne na ruchliwość mieszkaniową są osoby zorientowane na karierę zawodową. Potrzeby mieszkaniowe tej kategorii dotyczą głównie lokalizacji charakteryzujących się wysokim prestiżem, zgodnym z ich statutem zawodowym i dochodami. Osoby zorientowane na konsumpcję i rozrywkę dążą do zamieszkania w miejscach
0 łatwym dostępie do udogodnień oferowanych przez miasto. Starają się przenieść bliżej klubów, teatrów, galerii, dyskotek, restauracji, tj. zamieszkać w centrum.
Typologia powyższa dotyczy klasy średniej, osób których pozycja ekonomiczni pozwala na wybór stylu życia. Nie odnosi się do tych licznych kategorii społecznych, które ze względów ekonomicznych są pozbawione wyboru i sprowadzone do poziomu walki o przeżycie. Pomimo to gospodarstwa domowe mają generalnie do wyboru trz;. sposoby zachowania. Mogą podjąć wysiłki zmierzające do poprawy stanu środowiska
1 warunków zamieszkania, mogą obniżyć swoje ambicje i wymagania, wreszcie mog: podjąć decyzję przemieszczenia się.
Wszystkie gospodarstwa domowe po podjęciu decyzji o zmianie miejsca zamieszkania przechodzą przez proces poszukiwania. Dla geografów najciekawszym zagadnieniem jest przestrzenny aspekt poszukiwania mieszkania. Struktura przestrzenna poszukiwań może być uzależniona od typu gospodarstwa domowego. Powstaje pytanie, czy struktura przestrzenna poszukiwań wpływa na zmianę struktury społeczno-przestrzeu-nej miast. Chociaż informacje o sposobach poszukiwania nowych mieszkań są niekompletne, przyjęto behawioralny model, zgodnie z którym zachowania gospodarstw domowych dzielą się na trzy etapy: określenie kryteriów oceny dostępnych mieszkań poszukiwanie mieszkań odpowiadających wybranym kryteriom, końcowy wybór nowych mieszkań.
Ruchliwość przestrzenną w miastach w makroskali pokazano za pomocą modelu koncentrycznego Burgessa, opisującego strukturę miasta w kategoriach statusu społeczno-ekonomicznego. Kształtowanie się tej struktury odbywa się przez procesy inwazji, sukcesji i dominacji niektórych kategorii społecznych i tym samym nadawanie poszczególnym kręgom specyficznego statusu społeczno-ekonomicznego. Zmiany struktury przestrzennej były, zgodnie z tym modelem, generowane napływem migrantów reprezentujących niski status społeczny do centralnych części miasta (inner city areas).
Badania migracji wewnątrzmiejskich i wewnątrzmetropolitalnych w przypadku Warszawy (Potrykowska, Śleszyński 1999) i Pragi (Drbohlav 1993; Sykora, Cermał. 1998) ujawniły istotne podobieństwa. W obu przypadkach napływ mieszkańców by: spowodowany przez poszukiwanie pracy i mieszkań. Bogaty rynek pracy obu metropolii stanowił element przyciągający, natomiast rynek mieszkaniowy był zazwyczaj istot-