zdjecie lancia9

5.5. Migracje wewnątrz miast i obszarów zurbanizowanych 167

W miastach zachodnich pierwsza fala rewitalizacji centrów miast przebiegała w latach pięćdziesiątych XX w. Zakładano, że władze państwowe powinny interweniować w sytuacji upadku gospodarczego i społecznego regionów i miast. Gentryfikację nazywano wówczas renowacją (renewal), zgodnie z zasadami nowoczesnej urbanistyki zastępowania starej tkanki miejskiej przez nowe budowle (Foldi 2006). Proces ten często był stymulowany przez władze centralne. W latach siedemdziesiątych rozpoczęto ograniczanie dużych programów renowacji i w większym stopniu starano się uwzględniać udział i poglądy mieszkańców. Popularny stał się jednocześnie model miasta zwartego i strategia ograniczania suburbanizacji przez powrót do centrum. Głównym organizatorem renowacji miast, przebiegającej w mniejszej skali i nazywanej już gen-tryfikacją, stał się sektor prywatny. Proces przebudowy-gentryfikacji stał się częścią szerszego procesu rewitalizacji miasta, procesem kompleksowym, obejmującym nie tylko mieszkalnictwo, ale również tworzenie sieci usług handlowych, kulturalnych, wypoczynkowych i rekreacyjnych.

Wyjaśnienie centralnej lokalizacji „gentrifikowanych” zazwyczaj obszarów miasta jest związane z preferencjami lokalizacyjnymi części mieszkańców miasta współczesnego. Badania empiryczne w miastach kanadyjskich wykazały jako najważniejsze elementy wyboru mieszkaniowego centralną lokalizację związaną z łatwym dostępem do miejsc pracy, sklepów i atrakcji kulturalnych. Podkreślano następnie udogodnienia środowiskowe w postaci atrakcyjnej architektury i krajobrazu oraz wysokiej pozycji społecznej jednostek sąsiedzkich (Ley 1996). Gentryfikację centralnych części miast opisywano również w wielu miastach Ameryki Łacińskiej (Ward 1993) oraz Azji (Ergu 2004).

Zjawisko gentryfikacji w miastach postsocjalistycznych, jakkolwiek już zapoczątkowane, nie występuje jeszcze w pełnej skali. Następuje najpierw rewitalizacja poszczególnych bloków i budynków, czasami mieszkań, ale nie w skali całych kwartałów. Początki tego procesu można jednak już obserwować w Warszawie i w Łodzi (Kaczmarek 2001) oraz w Krakowie (Zborowski 2005). W znacznie większym stopniu istnieje w Budapeszcie (Hegedus, Tosics 1991; Kovacs 1998, Foldi 2006) i Pradze (Sykora 1996,1999). W przypadku Pragi gentryfikacja jest traktowana jako jeden z elementów rewitalizacji związany wyłącznie z mieszkalnictwem (Sykora 1996).