Zagadnienia egzaminacyjne

FILOZOFIA - ZAGADNIENIA EGZAMINACYJNE

1.    Początki filozofii greckiej: szkoła jońska, pitagorejska, elejska, pluralistów, atomistów

a)    problematyka „arche” i „physis” w filozofii Talesa, Anaksymandra, Anaksymenesa,

b)    filozofia Heraklita i Ksenofanesa

c)    pierwsze zasady w rozumieniu Pitagorejczyków

d)    dualizm szkoły elejskiej i początki dialektyki: Parmenides, Zenon z Elei, Melisos z Samos

e)    szkoła pluralistów (przedstawiciele, koncepcje filozoficzne)

d) szkoła atomistów (filozofia Leukipposa i jej modyfikacje u Demokryta)

2.    Sofiści - humanistyczny okres filozofii starożytnej

a)    schyłek filozofii przyrody i narodziny filozoficznego problemu człowieka

b)    początki ruchu sofistów - relatywizm i problem kryterium

c)    trzy generacje sofistów (przedstawiciele, poglądy)

3.    Sokrates i szkoły sokratejskie mniejsze

a)    koncepcja człowieka, koncepcja cnoty oraz intelektualizm etyczny Sokratesa

b)    Sokrates - metoda elenktyczna, majeutyczna oraz ironia sokratejska

c)    szkoła cynicka i cyrenaicka

d)    Euklides (szkoła megarejska) i Fedon

4.    Filozofia Platona

a)    platońska teoria idei

b)    platońska koncepcja duszy, teoria poznania jako anamnezy

c)    relacje między etyką a polityka w filozofii Platona; utopia koncepcji państwa idealnego

5.    Filozofia Arystotelesa

a)    podstawowe różnice między Arystotelesem i Platonem

b)    koncepcja „Pierwszego poruszyciela” i podstawowe pojęcia z zakresu metafizyki Arystotelesa

c)    średniowieczne modyfikacje metafizyki Arystotelesa (Tomasz z Akwinu)

d)    koncepcja duszy w ujęciu Arystotelesa

6.    Grecka filozofia życia

a)    cechy charakterystyczne okresu hellenistycznego

b)    epikureizm (etyka, fizyka podział filozofii)

c)    stoicyzm (etyka, fizyka, podział filozofii)

d)    sceptycyzm

7.    Początki filozofii chrześcijańskiej

a)    sytuacja filozoficzna u początków naszej ery (przebudzenie religijne, początki chrześcijaństwa, charakterystyka środowiska Aleksandrii, zjawisko gnozy)

b)    Filon Aleksandryjski

c)    ruch chrześcijańskich apologetów (najważniejsi przedstawiciele, główne problemy)

d)    szkoła katechetów (Klemens Aleksandryjski, Orygenes)

e)    Augustyn z Ehppony

8.    Filozofia neoplatonizmu

a)    Plotyn (henologia, nauka o hipostazach, poznanie mistyczne, filozofia jako wiedza zbawcza)

b)    główne szkoły neoplatońskie i ich przedstawiciele

9.    Filozofia wczesnego Średniowiecza i scholastyka klasyczna

a)    Jan Szkot Eriugena (relacja Boga do przyrody)

b)    Anzelm z Canterbury (ontologiczny dowód na istnienie Boga)

c)    Tomasz z Akwinu (koncepcja prawdy, drogi do Boga)

d)    Jan Duns Szkot (prymat woli, zasada indywidualizacji - podstawowe różnice w stosunku do filozofii Tomasza z Akwinu)

e)    Mistrz Eckhart (poznanie mistyczne, koncepcja iskry duszy)

f)    Wilhelm Ockham (zasada omnipotencji, „brzytwa Ockhama”, stanowisko w sporze o uniwersalia)

LITERATURA: G. Reale, Historia filozofii starożytnej, t. 1-4, Lublin 1993; W. Tatarkiewicz, Historia filozofii, t. 1-2, Warszawa 2001; E. Gilson, Historia filozofii chrześcijańskiej w wiekach średnich, Warszawa 1987; P. Kunzmann, F.-P. Burkard, F. Weidmann, Atlas filozoficzny, Warszawa 2003.