03

58 PODSTAWY KOMUNIKACJI SPOŁECZNtJiM^SsŚ

Źródło

młormacii

i . 'A t

Nadajnik

slipu

SwiT Ł^siloinymany

Odbiornik

Miejsce

, Komunikat'

v Komunikat.

przeznaczenia

-IV. •»»<&*

> i*'¹ sygnał

J. 'T • _T » J-^ ł &H* * ^!_r '

'•'"ł‘*-J "f»^;- - T' • *• t‘,-7 >v.?_;

RYCIME3UI*

Źródło

zakłóceń

506(llo: Skańńon/Weaker,’jfc ĄrillŻ^rMSSr^lŚep^iir Óirnmimiiśatfańji^''

, ,4*T.y,;..v ^VrT ''"

-Model komumkac|i Shannona i Weavera

•$te

So

sygnałów jest odpowiedzią inżyniera na

codzienne problemy wynikające z przela- '"J dowania systemów komunikacyjnych, komplikacji w ich prawidłowym funkcjonowaniu, a nawet z ich całkowitego załamania.

,SOl< 0 ZO-LEWlN) "■* ■

nikiem. Shannon opisuje tę współzależność za pomocą prostego równania¹⁰:

przepustowość kanału = informacja + zakłócenia

Każdy kanał jest ograniczony górnym limitem ilości informacji, którą jest w stanie przenieść. Nawet wtedy, gdy nadawca komunikatu będzie wygłaszał monolog w najszybszym możliwym tempie, trzymi-nutowa rozmowa telefoniczna pozwoli na wypowiedzenie najwyżej sześciuset słów. Tymczasem zakłócenia na linii przesyłowej, okoliczny hałas oraz szum informacyjny stale obecny w umyśle odbiorcy razem wymuszają na nadawcy przeznaczenie części potencjalnej przepustowości kanału na powtarzanie kluczowych idei, które w innym wypadku mogłyby się zagubić. Bez stałego nawracania do już wypowiedzianych elementów komunikatu, czyli bez redundancji komunikacyjnej, kanał, w którym występują stałe zakłócenia, wkrótce uległby przerwaniu. Z drugiej strony zbędna powtarzalność nudzi słuchacza i marnuje część potencjału

przepustowego kanału. Shannon patrzy na’komunikację jak na naukę stosowaną'^, zajmującą się utrzymywaniem optymalnej "Ja ij;^:równowagi pomiędzy przewidywalnością a niepewnością. Jego teoria transmisji

iii¹

		f Si¹- „ V * •i
	S6(?06OUie .	i '€^: . 3 ' ? i
	POLECAM TEM .	“V.\ ‘rfl* r “i f
70.f	Aiie zmemtpz'	¹1 , « & ¹ i 't^r 'i i
Ks/kr	x tfONSElĄSĄMTW	’ 1

T€dN'me , pę&DAT/ooh ■PO SfOMOAf

¹⁰ Shannon, C., Weaver, W. (1949). The Mathematical Theory of Communication (s. 66). Urbana: Universi-ty of Illinois.

k .Model przepływu informacji Shanno-ria pojawia się właściwie w każdym podręczniku teorii komunikacji. >Vynika to ^;?apewne z faktu, że łączy się gq zazwyczaj 'z.tekstem Warrena Weavera, w którym autor ten próbuje zastosować pojęcie strat informacyjnych w analizie komunikacji interpersonalnej. Sprzężenie zwrotne nie było ^nieodłącznym elementem modelu komunikacji zaproponowanego _? przez Shannona i Weavera. To raczej in-ni badacze odwołujący się do tradycji cybernetycznej wprowadzili do teorii syste-' mów komunikacji pojęcia interaktywności, niezrównoważenia sil i emocjonalnej . reakcji.

• TRADYCJA RETORYCZNA

; Komunikacja jako kunsztowne

przemawianie publiczne * •

' Grecko-rzymska retoryka pozostawała . głównym źródłem wiedzy na temat komu-f nikacji aż po wiek XII naszej ery. W IV ; wieku p.n.e. Demostenes wygłaszał przedmowy na brzegu morza z ustami wypeł-■f iiionymi kamykami, aby poprawić wymowę w czasie przemówień na zgromadze->• niu ateńskim. Kilkaset lat później rzymski ■ mąż stanu, Cyceron, udoskonalił i zasto-■; sował system wykrywania kluczowych idei

* w sporach prawnych. W roku 1963 Martin - Luther King wygłosił sławne przemówie-; nie zaczynające się od słów 1 Have a Dre-. am”, wykorzystując takie figury styli-f styczne, jak wizualizacja, repetycja, alite-

racja i metafora. Tych trzech mówców oraz tysiące ich naśladowników kultywowało grecko-rzymską tradycję retoryki, zapoczątkowaną przez sofistów ze starożytnych miast-państw śródziemnomorskich, tradycję, która żyje do dzisiaj. Bez względu na to, czy przemawiają do tłumów, na posiedzeniach zgromadzenia legislacyjnego, w sadzie czy w mediach, oratorzy zawsze poszukują wskazówek praktycznych pomocnych w najlepszym zaprezentowanitf^woich poglądów.

Można wymienić kilka cech charakterystycznych tej ważnej tradycji komunikacji retorycznej:

■» Przekonanie, że mowa odróżnia człowieka od zwierząt. O komunikacji oralnej Cyceron twierdzi: „Jakaż inna potęga byłaby na tyle wielka, aby zebrać w jednym miejscu rozproszoną ludzkość lub wywieść ją ze zwierzęcej egzystencji na_i pustkowiu ku jej obecnej kondycji obywateli, czy wreszcie po założeniu społeczności, nadać kształt przepisom prawnym, trybunałom i prawom obywatelskim?”^{1 2 3}..

* Przeświadczenie, że publiczna mowa na forum demokratycznym jest bardziej efektywnym sposobem rozwiązywania problemów politycznych niż rządzenie mocą dekretów lub odwoływanie się do przemocy. W ramach tej tradycji nieporozumieniem byłoby twierdzenie, że coś ma wartość „jedynie retoryczną”.

• Sytuacja, w której pojedynczy mówca próbuje wpłynąć na publiczność złożoną z wielu słuchaczy poprzez podjęcie otwarcie perswazyjnego dyskursu. Przemawianie publiczne jest w gruncie rzeczy komunikacją jednostronną.

'ż „Miałem sen”. Martin Luther King, bojownik o prawa człowieka i laureat Pokojowej Nagrody Nobla, za

’ mordowany w Memphis przez białego rasistę (przyp. tłum.).

Cyceron, M. T. (1942). De oratore. Przel. E. W. Sutba, H. Rackham. Cambridge: Harward University . -■ [fr. O mówcy; Mówca. W; M. Korolko (1990). Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny. Warszawa: , Wiedza Powszechna],