CCF20090831126

228 Samowitdza

nie cała treść naturalnej świadomości została zachwiana, należy ona jeszcze jama w sobie do bytu określonego i jej własny sens jest uporem ¹ — wolnością, która tkwi jeszcze w niewolnictwie. Tak jak czysta forma nie może [w tym wypadku] stać się jej istotą, tak samo forma ta traktowana jako taka, która rozciąga się na jednostkowy przedmiot, nie może się stać ogólnym kształtowaniem, pojęciem absolutnym, lecz tylko zręcznością, która daje sobie radę z niektórymi szczegółami, ale nie posiada władzy nad ogólną potęgą i całą przedmiotową istotą.

B. WOLNOŚĆ SAMOWIEDZY; STOICYZM, SCEPTYCYZM I ŚWIADOMOŚĆ NIESZCZĘŚLIWA

[Wprowadzenie. Nowy szczebel samowiedzy■ myślenie]*

Dla samowiedzy samoistnej jest z jednej strony istotą tylko czysta abstrakcja Ja; ale z drugiej strony, kiedy to Ja abstrakcyjne rozwija się dalej i nadaje sobie różnice, nie przybierają one dla samowiedzy charakteru istoty przedmiotowej która istniałaby sama w sobie. Samoistna samowiedza nie staje się więc Ja rzeczywiście siebie odróżniającym w swojej prostej niezłożoności, czyli Ja, które w takim absolutnym zróżnicowaniu pozostaje równe sobie samemu. Natomiast

1

*. Pierwszym etapem samowiedzy, dążącej do tego, by być uznaną przez kogoś innego, jest jej rozdwojenie na samowiedzę samoistną i niesamoistną,"na stosunek patia i niewolnika. W dialektycznym rozwoju tego stGsmiku okazało się~jednak, że samowiedza służebna staje "się dzięki pracy nie tylko czymś samoistnym., ale samoistnością wyższą “niż pan,^-jest “czymś więcej niż pożądanie, które jest czymś przemijającym'i ńie zawiera w sobie elementu, trwania, podczas gdy praca jako „pożądanie hamowane" jest kształtowaniem czegoś trwałego. Ale ta samowiedza nie wzniosła się na szczebel wolności: samowiedza i jej przedmiot, mimo że przedmiot jest również samo wiedzą, istnieją jeszcze rozłącznie. Dopiero jako myślenie, dopiero w myśli samowiedza jako podmiot i samowiedza jako przedmiot okazują się jedną świadomością. Przedmiotem istotnym staje się przedmiot pomyślany, samowiedza osiąga szczebel wolności, a pierwszym jej przejawieniem się w dziejach jako wolnej jest stoicyzm.