34
Siły bezwładności
■ Jeżeli układ odniesienia porusza się ruchem postępowym przyspieszonym lub obraca się względem pewnego inercjalnego układu odniesienia, to taki układ nazywamy układem nie inercjalnym
■ W układzie meinercjalnym pojawiają się dodatkowo siły pozorne zwane silami bezwładności. Nazwa sił pozornych pochodzi stąd, ze obserwator nieruchomy «.inercjalny) ich nie dostrzega Widzi jc tylko obserwator niemercjalny, ale i on nic jest w stanie znaleźć ciał. od których siły te mogłyby pochodzić
■ W punkcie 11.1 przedstawiono na rysunku ciało o masie w znajdujące się na wózku poruszającym sic ruchem postępowym z przyspieszeniem o Oczywiście wózek stanowi w tym pr/.ypadku niemercjalny układ odniesienia Jeżeli żadna inna siła nie działa w kierunku ruchu na ciało znajdujące się na wózku (nie ma sił tarcia), to w układzie odniesienia związanym z wózkiem ciało będzie się poruszać z przyspieszeniem równym a Obserwator na zienu (inercjalny układ odniesienia) stwierdzi, że ciało me porusza się względem niego (zaobserwuje on uciekający spod nieruchomego ciała wózek). Jeżeli założymy, ze działa siła tarcia między wózkiem a ciałem, to obserwator na wózku zaobserwuje spoczywające ciało (siła tarcia równoważy siłę bezwładności) Z kolei obserwator na ziemi stwierdzi, że ciało porusza się wraz z wózkiem z przyspieszeniem równym o
■ Siła odśrodkowa bezwładności jest to siła, która pojawia się w wirującym, względem pewnego układu inercjalnego, układzie odniesienia laka siła działa na ciało w tym układzie niezależnie od tego czy ciało spoczywa w tym układzie czy- porusza sie względem mego
■ Przy dokładnym rozwiązywaniu problemów mchu ciał względem powierzchni Ziemi należy uwzględnić siłę odśrodkową bezwładności m<0T, gdzie w jest prędkością kątową kuli ziemskiej względem własnej osi a r -odległością ciała od osi Ziemi Silę odśrodkową można wyrazie w tym przypadku przez promień Ziemi K i szerokość geograficzną punktu położenia ciała cp:
^ od ~ m©’r = mci “/f cos <p
przyspieszenie układu
masa ciała
siła bezwładności działająca na ciało o masie m
w nicinercjalnym układzie odniesienia poruszającym się ruchem postępowym z przyspieszeniem n
masa ciała ^
nieinercjalny wirujący układ odniesienia
siła odśrodkowa bezwładności działająca na ciało o masie m w nieinercjalnytn układzie odniesienia wirującym z prędkością kątową co
odległość ciała od osi obrotu
prędkość kątowa wirującego nieuiercjalnego układu odniesienia