0002701

44

maluje Krzysztof Falibogowski: (Discurs marnotractwa korony Polskiej r. 1625).

„Tymi czasy (mówi) na leży towarzysz bankietując dał półmisków 130, przyszedłem do jednego żołnierza, a on w rębkowój pościeli leży, wsuwy (1) kitajkowe, obicie, bławaty kosztowne, srebra dosyć.“

Zbytkując w stroju, w jedzeniu, ten wybór rycerstwa złożony z najbogatszój młodzi, na cały kraj wzory ■mody dawał. Hussarze wprowadzili długie po pas kołnierze za Władysława JY, podług nich noszono wąsy i czuprynę. Na uroczystości i zabawy używali kapeluszy strojnych z piórami; nie odbijało to dobrze w oczach owoczesnycb, co nawykli do przyłbicy, gdy mamy dawne przysłowie:

, #

Koń w prześcieradle,

Panna w bindzie,

?

Ussarz w kapeluszu,

Niekształtny strój okrom na pogrzeb (2)/‘

Zbylkowali przepychem kosztownej zbroi, do tego stopnia, że wiele młodzi szlacheckiej, choć dzielnego serca, szło do chorągwi kozaków, a nie do Hussarzy,

(1)    Poszewki.

(2)    Gospodarstwo Jezdeckie, strzelcze i myśliwcze przez szlachcica Pols. 1600.

nie mając tak drogich koni, i zbroi za co sprawić (1). Ztąd Koźma Brunetti za Jana Sobieskiego patrząc na Hussarzy mówi- „Jest to jazda jakiej nie ma na świecie, żywości i przepychu bez widzenia własnymi oczyma pojąć niepodobna (2).“ Zbytek w zbroi i orężu słusznie im wyrzuca Widawski Wężyk (3).

„Na stroje się przekładacie, ano do boju nie trzeba złota, srebra , jedno żelaza dobrego , doświadczonego. Dobrze się bijali przodkowie naszy, gdy główkami wę-żowemi rzędy do koni oprawiali, od których Wężykowie są nazwani; pancerzowym też rzędem dla przecięcia drudzy powłóczyli, abo blaszkami żelaznemi pokładali, abo mosiądzowemi. Bo na złoto, srebro nieprzyjaciel chciwy, dla niego się dobrze bije, gardło waży, a gdy pojmą drogo szacuje.“

Tatarzy, Turcy, na tak strojnych Ussarzy obcessowo uderzali: „Jak ptaki na lep tak nasi na swe ubiory pogan zwabiali:^ mówi z XVI wieku stary ich towarzysz (4).

Zbytek ten nie opuszczał ich aż w grobie; mary towarzysza Ussarskiego szkarłatami okrywano, wyprowadzając zwłoki z muzyką i ze strzelbą; a na stypie pełnej przepy-

(1)    Zbylitowski.

(2)    Sobiesiade Italiana. Ciampi 1830.

(3)    Exorbitancye 1603 r.

(4)    Przygody starego żołnierza 1598 r.