0106

96

Badanie powierzchni ziemi.

dla rozwijającej się szybko potęgi angielskiej. Zmiana tych warunków, jak wiemy, nie wydawała się w wieku XVI bynajmniej trudną, przez odkrycie drogi dwa razy przeszło krótszej; nikt nie sądził, by zadanie to było niemożliwe do rozwiązania. Jak sobie przypominamy, o północnej konfiguracji Ameryki istniały dwa sprzeczne poglądy: jedni przemawiali za szeroką łącznością z Azją północną, inni zaś opierali się na charakterze ęałej tej części świata, wnosząc z wysmukłej jej postaci ogólnej o wązkiem także północnem jej zakończeniu; na wzór Ameryki południowej przyznawano nawet i na północy wązkie ostrze, zwrócone ku północo-wschodowi. Mniemano powszechnie, że gdyby się udało przekroczyć kraniec północny Labradoru, osiągniętoby po krótkiej podróży południowo-zachodniej ocean Spokojny.

Karta świata Piotra Apiamisa.

Według Konrada Kretschmera.

Załączona tu karta, powtórzona z kosmografji Piotra Apianusa z 1551 r., pozwala nam wyraźnie rozpoznać wązką tę, wstęgowatą postać Ameryki północnej. Wiarę tę wzmogło jeszcze doświadczenie osiągnięte przy poszukiwaniu przejścia północno-zachodniego, wody bowiem arktyczne okazały się żeglowne. Daleko poza naszym europejskim przylądkiem Północnym napotkano jeszcze morze otwarte i wolne od lodu, a odtąd w ogólności nie przypuszczano, by morze z powodu gwałtownych przypływów pokrywać się mogło stałym lodem. Wielkie bryły lodowe, które tam dostrzeżono, dla braku w nich smaku słonego uważano za utwory wód słodkich, przez prądy i wiatry wypędzone na morze otwarte, a co do samej wody morskiej przyjmowano, że nie może marznąć.

Pierwszy, na poszukiwanie przejścia północno-zachodniego w^ryruszył, w^r widokach tak przyjaźnie się przedstawiających, młody oficer marynarki,