94293201

216 DR. POZERSKI

Trawienie zapomocą śliny.

Białka zawarte w pokarmach przechodzą przez usta bez żadnej zmiany, tak dochodzą do żołądka i tam ulegają działaniu odpowiednich fermentów. Tłuszcze także w jamie ustnej nie ulegają żadnej zmianie.

Z pomiędzy węglowodanów tylko krochmal gotowany i gli-kogen ulegają trawieniu w ustach.

Ślina zawiera ferment nieorganizowany amilazę lub ptya-1 i n ę. Amilaza ta jest fermentem hydrolizującym, podobnym w swem działaniu do fermentu, znajdującego się w kiełkujących ziarnkach jęczmiennych. Amilaza ślinna zamienia krochmal w cukier. Krochmal nie może być asymilowany przez organizm, ślina go zamienia na ciało dyalizujące, łatwo przechodzące przez tkanki jelit i tym sposobem wchodzące w ogólne krążenie krwi. Amilazę znajdujemy w ślinie ludzkiej oraz w ślinie zwierząt trawożernych, w ślinie zaś psa wcale jej nie spotykamy. U ludzi, tylko ślina mięszana, czerpana w ustach, zamienia krochmal na cukier; wydzieliny gruczołów ślinnych, otrzymane wprost z przewodów zapomocą kateteru, nie posiadają żadnego działania amilolitycznego. Wyciągi z gruczołów macerowanych w wodzie wcale nie posiadają amilazy.

Klasyczni autorowie przedstawiają proces działania amilazy w sposób następujący:

Krochmal pod wpływem śliny rozszczepia się wskutek hy-dratacyi na maltozę i erythrodekstrynę, barwiącą się pod wpływem jodu na czerwono. Erythrodekstryna rozszczepia się potem na maltozę i achroodekstrynę a. Achroodekstryna a rozszczepia się na maltozę i achroodekstrynę (3. Achroodekstryna (3 zamienia się na maltozę i achroodekstrynę y. Achroodekstryny nie dają z jodem żadnego zabarwienia. Ostatecznymi wynikami trawienia pod wpływem śliny są maltoza i achroodekstryna.

Niektórzy autorowie na sprawę trawienia pod wpływem śliny zapatrują się inaczej. Według nich amilazę stanowi połączenie dwóch fermentów: 1) amilazy zamieniającej krochmal na dekstrynę; 2) dekstrynazy, zamieniającej dekstrynę na maltozę.

Maltoza, jakkolwiek jest substancyą dyalizującą, nie jest dla organizmu użyteczną. Musi ona być naprzód zamieniona na glukozę; przemianie tej ulegnie później w jelitach, pod wpływem soku jelitowego. Amilaza działa najenergiczniej w środowisku obojętnem;