94293101

F1ZYOLOGIA PHZEWODU POKARMOWEGO 315

rytmiczne i na tonus hamująco. Silniejsze rozczyny zwiększają tonus, lecz ruchów rytmicznych nie przywracają. Wspomnieć także należy o doświadczeniach Zuelzera, Dohrna, i Marxera, z których wysnuwają wniosek, że istnieje osobny hormon, wytwarzany przez błonę śluzową żołądka i dwunastnicy, pobudzający jelito do ruchów. Zapatrywanie to zbija na podstawie swych doświadczeń Sabatowski.

Ruchy jelit powodują pewne szmery słyszalne przez auskul-tacyę albo nawet i z pewnej odległości, t. zw. burczenie.

Unerwienie. Ruchy jelita, zarówno robaczkowe jak i wahadłowe, utrzymują się także po przecięciu wszystkich nerwów jamy brzusznej, a nawet po wycięciu jelit i wyjęciu ich z organizmu.

Z tego wynika, że jelito posiada własny automatyzm. Z badań M a-gnusa wynika, że automatyzm ten nie jest pochodzenia mięśniowego, lecz ma swą siedzibę w splocie nerwowym Auerbacha. Magnus mianowicie umieszczał kawałek ściany jelita w płynie Rin-gera i obserwował samoistne ruchy, które zapisywał za pomocą odpowiedniego myografu. Następnie oddzielał od siebie obie warstwy mięśni, podłużną i okrężną, i przekonał się, że niemal zawsze ustawały ruchy samoistne w warstwie okrężnej, podczas gdy warstwa podłużna dalej się kurczyła. Przy takiem oddzielaniu splot Auerbacha pozostawał prawie zawsze przy warstwie podłużnej; w tych wypadkach wyjątkowych, w których podczas preparowania splot Auerbacha utrzymany był przy okrężnych mięśniach, te właśnie mięśnie też wyjątkowo okazywały rytmiczne ruchy. Zgodnie z tem zauważył Yanase, badając ruchy robaczkowe jelit u zarodków świnki morskiej, że zjawiają się one dopiero począwszy od 26—27 dnia ciąży, a anatomiczne badanie wykazuje, że przypada to na czas, kiedy pierwszy raz skonstatować można obecność komórek nerwowych w splocie Auerbacha. Analogiczne spostrzeżenia poczynił później na zarodkach ludzkich. Przez te fakty traci teorya neurogeniczna automatyzmu serca, która jak wiadomo opiera się na analogii z mięśniami gładkimi, jednę z ważnych podstaw.

Czynność automatyczną jelita cienkiego zwłaszcza co do ru- r chów robaczkowych, można uważać za odruch o krótkim łuku odruchowym, którego ośrodek znajduje się w samej ścianie jelit. Przemawia za tem okoliczność, że po zapędzlowaniu jelita kokainą ruch