historia sztuki`701

Ryc. 45. Carlo Crivelli:Wręczenie kluczy. Berlin, Kaiser=Friedrich-Museum. 1488.

dziej interesującemi i efektownemi drogą komplikacji i przesadnego spo# tęgowania. Stąd sztuczne gesty i ornamentalnie rozsnute zawijasy dra# peryj, skręty drzew i pasma chmur, wyrozumowane i wykalkulowane. Jednocześnie wszakże dzięki temu sztuka w sensie rzemiosła staje się sa# modzielną. Manieryzm przywiązuje zwykle wielką wagę do wysubtelnie* nia i udoskonalenia techniki. Wyrastają z niego sztuka* dla sztuki, f art pour larł i wirtuozostwo (Crivelli, Mabuse, A. van der Werff — ryc. 45). Wszystkie rozdźwięki zaś, które powstają w manieryzmie z przeciwień# stwa treści i formy oraz form różnego pochodzenia i przeznaczenia, wszyst* kie skrzywienia i zwichnięcia czynią wrażenie jakgdyby były wyrazem jakichś szczególnie gwałtownych uczuć. Wszak ból i wszelki gwałtowny wysiłek również skręca ciało, zniekształca i wykrzywia oblicze grymasem. Dlatego ekspresja gra w manieryzmie pod względem artystycznym szcze"