Magazyn6 001

86

EMERYCI I EMERYTURY

od nowego państwa niemieckiego żadnych sum, ani żadnego ekwiwalentu z tytułu świadczeń emerytalnych, czynionych przez Polskę na rzecz swych obywateli z tytułu ich służby w b. państwie niemieckiem. Wprawdzie w wyniku postanowień art. 92 traktatu Wersalskiego podpisana została dn. 9 stycznia 1920 r. w Paryżu umowa polsko-niemiecka, która zobowiązuje rząd niemiecki do ustalenia z rządem polskim w jakim rozmiarze rząd niemiecki ma obowiązek przyczynić się do wypłat pensyj (emerytur) cywilnych i wojskowych, uzyskanych z dniem wejścia w życie traktatu pokoju przez mieszkańców obszarów odstąpionych Polsce, lecz rokowania podjęte na powyższej podstawie nie doprowadziły do ustalenia wysokości świadczeń ze strony Niemiec na pokrycie wypłacanych przez Polskę pensyj emerytalnych, a następnie w związku z planem Dawes’a rząd niemiecki uchylał się od dalszych rokowań tak, że ostatecznie sprawa ta w związku z wejściem w życie układów haskich z r. 1931 i planu Young’a stała się bezprzedmiotowa.

Art. 312 traktatu Wersalskiego, który reguluje kwestję rozdziału rezerw ubezpieczeń społecznych w związku z przejęciem przez Polskę części terytorjum b. zaboru pruskiego, nie dotyczy emerytur państwowych wogóle, które nigdy żadnych funduszów lub rezerw kapitałowych nie posiadały, a odnosi się wyłącznie do rezerw, gromadzonych w Niemczech przez instytucje ubezpieczeń społecznych.

Ani traktat Wersalski, ani późniejsze umowy nie zawierają żadnego przepisu, któryby nakładał na Państwo Polskie obowiązek ponoszenia wypłat emerytur w stosunku do b. obywateli niemieckich, ani też Polska nie otrzymała od Niemiec żadnych specjalnych funduszów na emerytury, oprócz niedotrzymanego zresztą przez Niemcy zobowiązania do spłaty rat rocznych (po 500 tys. marek przez 37 lat) z Planu Young’a, w których to ratach są jakoby zawarte wszystkie pretensje państwa i obywateli polskich, stojące w związku z wojną i traktatem pokoju.

W tym stanie rzeczy uprawnienia emerytalne obywateli polskich z tytułu ich służby państwowej w b. Rzeszy Niemieckiej, jak również w b. państwach rosyjskiem i au-strjackiem, regulują wyłącznie ustawy i przepisy emerytalne polskie.

Na tern stanowisku stoi niewzruszenie Najwyższy Trybunał Administracyjny, który w licznych wyrokach od r. 1924 począwszy (wyrok z dn. 12 lutego 1924 r. L: rej. 302/23) do ostatnich czasów (wyrok z dn. 31 października 1935 r. L: rej. 9102/32) stale stwierdza, że „wszelkie uprawnienia emerytalne obywateli Państwa Polskiego z tytułu służby tak polskiej, jak i zaborczej są unormowane ustawami polskiemi, a w szczególności ustawą emerytalną z dn. 11 grudnia 1923 r.“.

III. Emerytury w Państwie Polskiem.

1. Polskie ustawodawstwo emerytalne.

W odrodzonem Państwie Polskiem zaopatrzenia emerytalne funkcjonarjuszów państwowych i ich rodzin były przyznawane narazie zależnie od terytorjum, według przepisów emerytalnych b. państwa austrjac-kiego, niemieckiego lub rosyjskiego, względnie według Tymczasowych Przepisów Służbowych dla urzędników państwowych z dn. 11 czerwca 1918 r. (Dz. Pr. Król. Polsk. Nr. 6, poz. 13). Art. 32 „Tymczasowych Przepisów" postanawiał, że do czasu wydania osobnej ustawy emerytalnej Rada Ministrów będzie rozstrzygać o wysokości rent wdowich i sierocych po urzędnikach cywilnych.

Następnie zostały wydane:

1.    Ustawa z dn. 27 maja 1919 r. o tymcza-sowem zaopatrzeniu wdów i sierot po wojskowych Wojska Polskiego (Dz. U. R. P. Nr. 43, poz. 308), obowiązująca od dn. 31 maja 1919 r. do dn. 30 września 1921 r. Przyznawała ona wdowom i sierotom po oficerach, urzędnikach wojskowych i szeregowych Wojska Polskiego, Legjonów Polskich, Polskiego Korpusu Posiłkowego, Polskiej Siły Zbrojnej, I, II i III Korpusu Polskiego, Polskich Formacyj we Francji i Rosji, we Włoszech i innych państwach, jeżeli polegli lub zmarli wskutek działań wojennych, lub też w wykonaniu służby, zaopatrzenia miesięczne, bez względu na stopień i lata służby:

wdowom po oficerach po 100 marek polskich, wdowom po szeregowych po 75 marek polskich, sierotom po oficerach po 20 marek polskich, sierotom po szeregowych po 15 marek polskich.

2.    Ustawa z dn. 29 maja 1920 r. o tymczasowych emeryturach wojskowych (Dz. U. R. P- Nr. 47, poz. 286), obowiązująca