Magazyn6 201

EMERYCI I EMERYTURY

nym; o) czasu zaokrętowania w stosunku 40 dni za 1 miesiąc; p) czasu przebytego w służbie Korpusu Ochrony Pogranicza w stosunku 16 miesięcy za 12 miesięcy; r) czasu przerwy pomiędzy służbą w polskich formacjach wojskowych a służbą w wojsku polskiem.

Prawa emerytalne prowizorycznych funk-cjonarjuszów państwowych są unormowane rozporządzeniem Rady Ministrów z dn. 20 stycznia 1934 r. (Dz. U. R. P. Nr. 8, poz. 64), które w zasadzie stosuje do tych funkcjonarjuszów ustawę emerytalną z dn. 11 grudnia 1923 r„ ze zmianami, wynika-jącemi z ich prowizorycznego charakteru służbowego.

Prawo do emerytury uzyskuje funkcjo-narjusz państwowy i zawodowy wojskowy zasadniczo po nieprzerwanej co najmniej 15-letniej służbie (poprzednio do dn. 31 marca 1932 r. wystarczał okres 10-letniej służby), jeżeli przeniesienie w stan spoczynku następuje z powodów przewidzianych w ustawie emerytalnej lub też jeśli zwolnienie ze służby następuje w warunkach, które nie pozbawiają zwolnionego prawa do emerytury.

Wyjątkowo uzyskuje funkcjonarjusz państwowy i wojskowy zawodowy prawo do emerytury już po 5-letniej służbie, jeżeli z powodu choroby lub kalectwa bez własnej winy stał się trwale niezdolny do służby, oraz bez względu na czas służby państwowej, jeżeli trwała niezdolność do służby została spowodowana nieszczęśliwym wypadkiem w służbie lub chorobą zakaźną.

Wysokość uposażenia tych emerytów, którzy przeszli w stan spoczynku od dn. 1 lutego 1934 r., waha się w granicach od najmniej 30% do najwyżej 100% uposażenia zasadniczego w służbie czynnej.

Uposażenie emerytów z okresu do dn. 31 stycznia 1934 r., otrzymujących emeryturę w punktach dawnej ustawy uposażeniowej, obraca się w granicach od 30% do 92% uposażenia w służbie czynnej.

W przypadkach, w których jest możliwe nabycie prawa do emerytury po krótszym okresie służby, aniżeli 15 lat, uposażenie emerytalne emerytów z okresu od dn. 1 lutego 1934 r. za okres służby do 10 lat wynosi 30%, wzrastając następnie za każdy rok służby do 15 lat o 2%, osiągając po 15 letniej służbie 40% uposażenia zasadniczego, poczem emerytura wzrasta o 3% za każdy dalszy rok aż do 35 roku służby, osiągając po 35-ciu latach służby 100% uposażenia zasadniczego (bez dodatków).

Prawo do pensji wdowiej i sierocej jest zależne od nabycia praw emerytalnych przez zmarłego męża, względnie ojca. Pensja wdowia wynosi połowę kwoty uposażenia emerytalnego należnego zmarłemu w chwili śmierci. Pensja sieroca wynosi dla sierot przy matce, pobierającej pensję wdowią, ¹/_t pensji wdowiej, dla sierot bez matki — po połowie pensji matki, dla jedynej sieroty ²/» pensji matki. Pensja wdowia łącznie z pensjami sierot, lub też pensje samych sierot nie mogą przekraczać emerytury ojca. Sieroty otrzymują pensje sieroce zasadniczo do 18 roku, gdy się uczą — do 24 roku życia, wyjątkowo zaś w przypadkach niedołęstwa wypłata pensyj sierocych może być przedłużona. W przypadku śmierci, w służbie czynnej lub na emeryturze, pozostała rodzina otrzymuje pośmiertne w wysokości trzymiesięcznego ostatniego uposażenia.

Przepisy o zaopatrzeniu emerytalnem pracowników przedsiębiorstwa „Polskie Koleje Państwowe", ostatnie z dn. 28 stycznia 1934 r., oraz dla pracowników „Polskiego Monopolu Tytoniowego", „Polskiego Monopolu Spirytusowego" i „Polskiego Monopolu Solnego" z dn. 3 kwietnia 1935 r. są z małemi odchyleniami zasadniczo identyczne z przepisami emerytalnemi dla funkcjonarjuszów państwowych i zawodowych wojskowych, to też i wyniki stosowania tych przepisów są również takie same, jak przepisów zawartych w ustawie z dn. 11 grudnia 1923 r.

Prawa emerytalne pracowników przedsiębiorstwa „Polska Poczta, Telegraf i Telefon" oraz „Polskich Lasów Państwowych" reguluje ustawa emerytalna dla funkcjonarjuszów państwowych i zawodowych wojskowych, natomiast banki państwowe, to jest Bank Gospodarstwa Krajowego, Bank Rolny i Pocztowa Kasa Oszczędności posiadają dla swych pracowników własne urządzenia emerytalne, oparte zasadniczo na własnych funduszach emerytalnych.

Tak ogólna państwowa ustawa emerytalna z dn. 11 grudnia 1923 r., jak również przepisy emerytalne dla pracowników przedsiębiorstw państwowych nakładają na Skarb Państwa, czy też na poszczególne przedsiębiorstwa i monopole państwowe znaczne ciężary. Przy redagowaniu pierwszej usta-