Magazyn64501

341

GEOGRAF JA — GEOGRAF JA ROLNICZA

geograficznych Jerzy Smoleński, na poznańskim czynni są Stanisław Nowakowski i Stanisław Pawłowski, na warszawskim od założenia tej uczelni działa Stanisław Len-cewicz, na wileńskim Mieczysław Limanowski. Poza tern istnieją jeszcze katedry geografji: na Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie, w Uniwersytecie Katolickim w Lublinie, w Szkole Nauk Politycznych w Warszawie oraz w Wyższych Szkołach Handlowych w Warszawie, w Krakowie i we Lwowie. Najstarszem w Polsce czasopismem geograficznem był wydawany w Warszawie w latach dwudziestych XIX wieku „Kolumb". Obecnie centralnym poniekąd organem dla spraw ziemioznawstwa jest „Przegląd Geograficzny" w Warszawie, istniejący od r. 1919. Tutaj od r. 1927 wychodzą także „Wiadomości Służby Geograficznej", publikacja Wojskowego Instytutu Geograficznego i „Ziemia", organ Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. W Krakowie od r. 1923 ukazują się „Wiadomości Geograficzne", we Lwowie „Czasopismo Geograficzne", we wszystkich zaś miastach uniwersyteckich prace Instytutów Geograficznych, związanych z miejscowemi katedrami geografji. Wielkiego towarzystwa geograficznego w rodzaju tych, jakie widzimy w innych krajach, w Polsce dotąd niema. Najwięcej jeszcze członków (około 200) skupia Polskie Towarzystwo Geograficzne w Warszawie.

Literatura: Brendon J. A.: Great Navigators and Discoverers. London 1929. — Czerny Franciszek: Żary* rozwoju wiedzy o ziemi na tle historji odkryć geograficznych. Warszawa 1880. — Dobrotcołski A. B.: Wyprawy polarne. Warszawa 1914. — Gawlik M.: Dzieje odkryć geograficznych. Lwów 1911. — Bellie Scott J.s History of Geography. New York 1913. — Komaui Jam Jan Długosz, geograf polski XV tcieku. Lwów 1925. — Lampe F.: Grosse Geographen. Leipzig 1925. — Lencewicz Stanisławi Wspomnienie o Wadaune Nałkowskim ^w dwudziestą piątą rocznicę śmierci. Warszawa 1936. — Loth ^J,; Zarys dziejów rozwoju horyzontu geograficznego na tle historji odkryć. Kraków 1928. — Niemcóuma Stanisława: W incenty p₀l jako geograf. Kraków 1923. —- Nowakowski Stanisław,: Geograf ja jako nauka. (Wielka Geograf ja Po-wszechna). Warszawa 1936. — Olsen O.: La Congutte de la Terre. Paris 1934. — Olszcwicz B.: General Bronisław Grąbczewski. Poznań 1927. — Pachański H.: Historja geografji. Kraków 1912. — Rehman A.: Obecny system geografji Lwów    — Rogoziński S.t Wyprawa na lagrze „Łucja

MałgorzataWarszawa 1886. — Srokowski Stanisław: Fridtjof Nansen. Kraków 1899. — Tenie: O istocie geografji. Kraków 1898. Verne J..- Les grands nauigateurs du XVIII sihcle. Paris 1879.    - Ffoien de Saint-Martin M.: Histoire

de la Gćographie. Paris 1876.

Stanisław Srokowski.

Geografja rolnicza.

i. Definicja. 2. Zadania i zakres zainteresowań geografji rolniczej. 3. Pozycja geografji rolniczej w świecie nauki. 4. Geografja rolnicza w Polsce.

1.    Definicja. G. r. (franc. — gćographie agricole, niem. — Agrargeographie oraz Landwirtschaftsgeographie, ang. — geography of agriculture, ros. — sielsko-cho-ziajstwiennaja gieografja) jest dyscypliną, która się jeszcze ostatecznie nie wykrystalizowała. Dlatego też przy defi-njowaniu geografji rolniczej spotykamy się z dość poważnemi odchyleniami w pracach różnych autorów. Na te odchylenia zresztą duży wpływ wywiera fakt, czy autorzy ci pragną przedewszystkiem podkreślić tkwiące w niej momenty, posiadające znaczenie dla życia praktycznego, czy też chcą przedewszystkiem uwypuklić zawarte w niej wartości poznawcze. Treść określeń ostatniego typu sprowadza się do stwierdzenia, że g. r. jest dyscypliną, poświęconą zobrazowaniu nastawienia rolnictwa oraz jego kształtowania się w zależności od położenia terytorjalnego, a zarazem zmierzającą do wyjaśnienia przyrodniczych, gospodarczych i kulturalnych przyczyn różnic w rolnictwie, wywołanych różnorakiem położeniem terytorjalnem na kuli ziemskiej. Określenia zaś pierwszego typu sprowadzają się do stwierdzenia, że g. r. to dyscyplina, która w opisie ziemi łączy w jedną całość wszystko to, co może być przydatne dla rolnictwa.

2.    Zadania i zakres zainteresowań geografji rolniczej. Przechodząc obecnie do scharakteryzowania zadań i zakresu zainteresowań g. r. musimy stwierdzić, że wskazują na nie poprzednio już przytoczone jej definicje. Pogląd na jej zadania i zakres zainteresowań, jak już nadmieniłem, podając te definicje, zależnym jest od nacisku kładzionego przez różnych uczonych czy to na jej rolę praktyczną, czy też na jej wartości poznawcze. Ci, co jak Krzymowski, kładą specjalny nacisk na wartości poznawcze, dążą do rozwinięcia w niej teoretycznych rozważań, uczeni ceniący w niej głównie jej praktyczne zastosowanie będą uważać tego rodzaju rozważ nia za zbędne. Kładzenie nacisku na momenty praktyczne nie wyklucza jednak dążenia do wiązania uzyskanych wiadomości bardziej ogólnemi koncepcjami, jak to widzimy u du Plessis de Grenedan. Podstawowe zagadnienia, które winna zdaniem