Magazyn6v701

763

IRLANDJA — ISLAM

mu (D a i 1 E i r e a n n) i senatu (S ea n a d E i r e a n n). Władzę wykonawczą sprawuje gabinet ministrów z premjerem (Taoi-s e a c h) i wice-premjerem (T a n a i s t e) na czele. Opiewa ona, iż terytorjum naro-dowem jest cala Irlandja wraz z jej wyspami i wodami terytorjalnemi; że tak długo wszakże, aż nastąpi zjednoczenie tego terytorjum, ustawy i prawa, uchwalone na jej podstawie, będą miały zastosowanie do tegoż obszaru, do jakiego stosowały się ustawy i prawa Wolnego Państwa Irlandzkiego.

Projekt nowej konstytucji nie zawiera żadnej bezpośredniej wzmianki, dotyczącej króla, W. Brytanji czy Brytyiskiego Com-monwealthu Narodów. Jedynie art. 29, p. 4, al. (2) stanowi, że dla celów sprawowania funkcyj wykonawczych oraz w związku z zewnętrznemi stosunkami państwa rząd może posiłkować się takim organem, bądź posługiwać się taką metodą proceduralną, jakiemi się posiłkują bądź posługują inne narody, stanowiące pewne ugrupowanie czy ligę państw, a z któremi E i r e jest zrzeszone dla celów międzynarodowej kooperacji w dziedzinie spraw o wspólnem znaczeniu. Ze stypulacji tej wynika, że nowa konstytucja nie stawia przeszkód ku dalszemu ewentualnemu sprawowaniu przez króla W. Brytanji tych funkcyj, które zostały dlań zakreślone na podstawie wyżej wzmiankowanej ustawy z grudnia 1936 r., dotyczącej organizacji spraw zewnętrznych Wolnego Państwa.

Projekt nowfj konstytucji został zredagowany w języku irlandzkim przy tekście angielskim, jako pomocniczym. W lipcu 1937 r. odbyły się wybory powszechne do sejmu, którego skład został na podstawie poprzednio uchwalonej ustawy zredukowany z liczby 153 deputowanych do 138. Większość wyborców (596 439) opowiedziała się ponownie za stronnictwem Fianna Fail, które uzyskało 69 mandatów. Opozycja Cosgrave’a rozporządza w nowym sejmie 48 głosami, Labour Party — 13, niezależni — 8. Trzeci rząd de Valery, powołany do życia przez pierwsze zgromadzenie nowego sejmu, został obrany większością głosów Fianna Fail i Labour. Plebiscyt w sprawie nowej konstytucji, który odbył się jednocześnie z wyborami, opowiedział się za nią większością 686 042 głosów przeciwko 528 362, przy 104 805 głosach nieważnych, — wobec czego po upływie sześciu miesięcy od plebiscytu nabiera ona mocy prawnej.

Wobec faktu, iż odsetek ludności, władającej językiem irlandzkim, wyraził się w r. 1926 cyfrą 18,3%, wówczas kiedy w r. 1851 liczba mówiących tym językiem osób stanowiła 29,1%, problem odrodzenia języka irlandzkiego jest jednym z naczelnych punktów programu wychowawczego rządu de Valery.

Literatura: Chart D. A.: Economic history of Ireland. Dublin 1920. — Curtis Edmund: History of Ireland. London 1936. — Goblet J. M.: L' Irlande dans la crise universelle_t 1914—1920. Paris 1921. — Green Stop ford Alice: Irish Nationality. London 1929. — Gtcynn Denis: The Irish Free State. London

1928.    — Gwynn Stephen: History of Ireland. London 1923. — Handbook of the Utster ęuestion. Dublin 1923.— Hayden & G. Moonan: Shorl history of the Irish Peopie. Dublin 1926.— Uull Eleonor: History of Ireland. London 1931. — Le Roux L. A.; V Irlande Militante. Bennes 1932. — Mac Dnnagh M.: Daniel 0’Connell and the story of Catholic cmancipalion. Dublin

1929.    — Mac Manus Seurtias: Story of the Irish race. New York 1921. — Mac NeiU Eoin: St. Patrick. Dublin 1934. — 0’Brlain Barra: The Irish Constitution. Dublin 1929. — 0’Conner Batt: With Michael Collins. London 1929. — OH ogar ty P. S.: The Yictory of Sinn Fein. Dublin 1924. — Paul-Dubois L.: L* Irlande contemporaine et la ęuestion irlan-daise. Paris 1907. — Ternie: Le dramę irlandais. Paris 1927. — Rynnę Michael: Die Vólkerrechtliche Stellung Irlands. Mtłn-chen & Leipsig 1930. — Saorsta' Eireann. Irish Free State Official Handbook. Dublin 1932. — Warren ae H.: L*Irlande et ses institutions pohtięu Paris 1928.

W. T. Dobrzyński.

Islam.

i. Uwagi wstępne. 2. Istota, nazwa, islam pierwotny, Mohammed, Koran. 3. Zdobycze arabskie, rozbudowa islamu, cztery źródła wiedzy religijnej. 4. Rozłam w łonie islamu, sekty, sunnityzm, szyi-tyzm, kierunki mistyczne. 5. Główne obowiązki muzułmanina. 6. Ogólna charakterystyka islamu. 7. Współczesne przesilenie religijne u społeczeństw muzułmańskich. 8. Zasiąg geograficzny, statystyka.

1.    Uwagi wstępne. I. jest nazwą religji, należącej do najbardziej rozpowszechnionych na naszym globie. Kształtuje on umy-słowość około ćwierci miljarda ludzi i już przez to samo stanowi potężny czynnik w układzie sił światowych. Tern bardziej, że dzięki treści swych nauk wywiera silny wpływ na życie polityczne ludów, które go wyznają. To też wszystkie państwa zainteresowane w obszarach zajętych przez i., bądź politycznie, bądź ekonomicznie, poświęcają badaniom jego początków i rozwoju wiele uwagi.

2.    Istota, nazwa, islam pierwotny, Mohammed, Koran. I. należy do typu religij monoteistycznych, wyprowadzających swe zasadnicze nauki z objawienia woli bożej