Magazyn6a201

608

HINDENBURG PAUL VON — HIPOTEKA MORSKA

władzę Hitlerowi, mianując go kanclerzem Rzeszy. H. zmarł 2. VIII. 1934 r.

Literatura: BuaU Hindenburg. Paru 1921.— Dahlmann-Wait&t Quellenkunde der deutschen Geschichte. Leipzig 1913. — Hindenburgt Aus meinem Leben. Leipzig 1920. — Lindenburg: Das Buch won Feldmarschall Hindenburg. Oldenburg 1920 — Bokolnicki: Pol ka to pamiętnikach Wielkiej Wojny. Warszawa 1926.

Andrzej Wojtkowski.

Hindukusz.

Jeden z najwyższych systemów górskich świata, zalegający znaczną część Afganistanu. Mało zbadany, dziki i trudno dostępny ciągnie się on od Pamiru po przełęcz Bamian, dzielącą go od gór Koch-i-Baba. Długość H. wynosi około 600 km. Wysokości szczytów H. wahają się między 5 000—7 000 m n. p. m., malejąc ku zachodowi. Najwyższy szczyt Tyracz Mir mierzy 7 750 m wysokości. Przełęcze H., zwłaszcza we wschodniej jego części, są trudno dostępne i rzadko schodzą tam niżej 5 000 m. Klimat H. ma charakter wybitnie konty-nental no-górski.

Ludność H. w sumie nieliczna wyznaje przeważnie mahometanizm. Podzielona na wiele szczepów odznacza się dużą walecznością, który to czynnik, poparty znajomością terenu, pozwolił też Afganom skutecznie bronić swej suwerenności przeciwko zmierzającym do podboju tego kraju Anglikom. Zamieszkuje ona malownicze, obfite w wodę i dobre gleby mające, doliny (przeważnie ich zbocza południowe), trudniąc się rolnictwem i pasterstwem.

Włodzimierz Kowalski.

Hipoteka morska.

Hipoteka morska (ang. mortgage, franc. hypotheąue maritime, niem. Schiffshypo-thek) jest umownym zastawem na zarejestrowanym statku morskim. Według art. 10 ustawy z dn. 28. V. 1920 r. o polskich statkach handlowych morskich (Dz. U. R. P. Nr. 47, poz. 285) ulegają wpisowi do rejestru okrętowego morskie statki handlowe o pojemności ponad 50 metrów sześciennych brutto i tylko na takich statkach może istnieć hipoteka morska. Na morskich zaś statkach handlowych o mniejszej pojemności możliwe jest ustanowienie zastawu umownego, jak na ruchomości. Hipotekę morską można ustanowić nietylko na całym statku, ale także na poszczególnych udziałach własności statku (niem. Schiffsparten-hypothek). Dla tej samej wierzytelności można również ustanowić hipotekę łączną na kilku statkach.

Z uwagi na wysoką wartość większego statku handlowego oraz jego znaczenia, jako samoistnej jednostki gospodarczej, pływającej po morzach, prawo traktuje taki statek, o ile chodzi o ustanowienie zastawu na nim, jako quasi nieruchomość i reguluje zastaw ten podobnie jak hipotekę gruntową. Hipoteka morska powstaje na podstawie umowy pomiędzy właścicielem statku a wierzycielem i wpisu do rejestru okrętowego. Przed wpisem umowa pomiędzy stronami wiąże tylko wtedy, jeżeli jest nota-rjalna (§ 1260 kod. cyw. niem.). Postępowanie przy wpisywaniu hipoteki i jej zmian regulują postanowienia ustawy z dn. 7. V. >898 r. o sądownictwie niespornem, obowiązującej na ziemiach zachodnich. Do uskutecznienia wpisu wystarcza przedłożenie wniosku oraz zezwolenia na wpis, uwierzytelnionych notarjalnie (§ 107 powołanej ustawy).

Jak przy hipotece gruntowej, tak i przy hipotece morskiej kolejność wpisów normuje się według zasady pierwszeństwa czyli wcześniejsze wpisy idą przed późniejszymi. Zastaw hipoteczny na statku rozciąga się nietylko na sam statek, ale także na jego przynależności, stanowiące własność właściciela statku (maszyny okrętowe, instalacja elektryczna, maszty, kotwica, sieci na statkach rybackich i t. d.). Należy rozumieć, że wszystkie przedmioty, wpisane do inwentarza okrętowego, stanowią przynależności statku (§ 478 kod. handl. niem.). Nabycie przynależności w dobrej wierze i odłączenie ich od statku powoduje wygaśnięcie na nich hipoteki.

Zaznaczyć należy, że według zasad Brukselskiej Konwencji z dn. 10. IV. 1926 r. o ujednostajnieniu niektórych zasad, dotyczących przywilejów i hipotek morskich, hipoteka morska ustępuje pierwszeństwa wierzytelnościom, do których przywiązany jest przywilej (uprzywilejowane prawo zastawu) na statku, np. opłatom portowym oraz roszczeniom z tytułu umowy o pracę na statku i z tytułu uszkodzenia ładunku. Tę samą zasadę zawiera § 776 kod. handl. niem.

Hipoteka morska może wygasnąć z różnych przyczyn: wskutek umowy pomiędzy wierzycielem i dłużnikiem, umarzającej za-

*

j.