Magazyn6�201

808

JAPONJA

cesarskiej (linja bogini słońca Amaterasu). Musieli oni udowadniać słuszność swoich roszczeń przez zanurzanie rąk w ukropie. To zarządzenie miało ponoć bardzo dodatnio wpłynąć na uporządkowanie rodowodów arystokracji klanowej. Co się tyczy związków czy raczej korporacyj zawodowych, to stanowisko ich w społeczeństwie zależało od wagi spełnianych przez nie zajęć. Członkowie niektórych korporacyj podlegali nawet przymusowemu tatuowaniu celem uniemożliwienia im ucieczki. Dotyczyło to oczywiście drobnych rękodzielników i służby naczelników klanów, jak sokolnicy czy koniu-chowie, którzy również pełnili swe funkcje dziedzicznie. Inne natomiast korporacje, jak wróżbiarskie czy wojskowe, dorównywały a nawet przewyższały znaczeniem klany. Pod koniec tego okresu powstają nowe korporacje całkowicie opanowane przez przybyszów z kontynentu, Chińczyków wygnanych z kraju zawieruchą, jaka rozpętała się po upadku dynastji Han w r. 220, i Koreańczyków. Tysiączne rzesze tych imigrantów niosły ze sobą umiejętności licznych rzemiosł i sztuk nieznanych przedtem w J. Pewne wpływy kultury chińskiej zaczęły przenikać do J. za pośrednictwem Korei już w pierwszych wiekach naszej ery i prawdopodobnie sztuka pisania była odtąd kultywowana w niektórych ośrodkach cudzoziemskich. Na dworze jednak japońskim przyjęła się dopiero w V w., kiedy to koniuszy, przysłany z wierzchowcami przez króla koreańskiego, był on, jak się okazało, wybitnym uczonym, został mianowany nauczycielem następcy tronu i wtajemniczył go nietylko w arkana pisma, ale również w świat politycznych i społecznych doktryn konfucjanizmu. Jeszcze przez dwa wieki jednak sztuka pisania pozostała niemal wyłącznym przywilejem klerków koreańskich, którzy zczasem wytworzyli potężną korporację skrybów i rachmistrzów. Znajomość pisma chińskiego rozpowszechniła się dopiero wtedy, kiedy szersze warstwy ogarnął zapał dla nowej religji, buddyzmu, niosącego z sobą na archipelag obok skarbów cywilizacji chińskiej i indyjskiej dorobek wszystkich większych kultur Eurazji, nie wyłączając Grecji. Podobnie jak pismo, buddyzm był również znany wcześniej emigrantom z Chin i Korei, jednakże z tego dość ekskluzywnego środowiska nie przenikał do społeczeństwa japońskiego. Dopiero w połowie VI w. zyskuje on na dworze prawo obywatelstwa dzięki propagandzie misjonarzy koreańskich. Ostateczny triumf zapewnia mu w kilkadziesiąt lat później regent Umajado (Umayado), który ocenił polityczne walory nowej religji. Do czasów księcia Umajado, który sprawował regencję w latach 593—621, J. stanowiła dość luźną konfederację klanów, wśród których wywodzący się od bogini słońca klan cesarski był tylko primus inter pares. Poszczególne klany, podlegając teoretycznie zwierzchniej władzy cesarza, posiadały nietylko bardzo daleko idącą autonomję, ale co ważniejsze i swój własny kult, w wielu wypadkach niezwią-zany z kultem bogini słońca. Klan cesarski z trudem tylko utrzymywał równowagę wśród rywalizacji politycznej i religijnej poszczególnych klanów. Książę Umajado, gorliwy buddysta, a jednocześnie świetny znawca chińskich teoryj politycznych, w ciągu 28 lat swej regencji przekształcił w znacznym stopniu J. na państwo centralistyczne, zastępując naczelników klanów urzędnikami cesarskimi. Buddyzm, religja uniwersalna, oparta między innemi na babiloń-skiem pojęciu uniwersalnego monarchy-obrońcy wiary, był znacznie łatwiejszy do narzucenia całej ludności, niż noszący cechy lokalne i jeszcze niezorganizowany cesarski kult bogini słońca. Książę Umajado, oceniając praktyczną wartość cywilizacji chińskiej, pragnął zacieśnić węzły łączące oba kraje i w tym celu wysłał w r. 607 poselstwo do Chin, które dopiero co zjednoczyła pod swem berłem krótkotrwała, lecz świetna dynastja Sui. Pomimo trudności protoku-larnych poselstwo to było przyjęte życzliwie przez cesarza Chin, który spodziewał się zyskać nowego sojusznika w walce z Koreą, i wróciło do kraju olśnione potęgą i przepychem dworu chińskiego. Od tej chwili rok rocznie udają się najzdolniejsi ludzie na studja do Chin, przeżywających swój złoty wiek pod rządami dynastji T’ang (618 do 906). Niektórzy z nich spędzili na kontynencie dziesiątki lat, stając się po powrocie żarliwymi zwolennikami reorganizacji państwa na modłę chińską. Za rządów księcia Umajado dwie reformy miały kapitalną wagę dla spraw państwa: a) uporządkowanie kalendarza przez przyjęcie chińskiego systemu obliczeń astronomicznych i b) stwierdzenie bezwzględnej supremacji cesarza nad naczelnikami poszczególnych klanów, których uprawnienia przejęła warstwa urzędnicza, zależna od dworu. Jeden