Magazyn61101

207

KOLEJE

Gęstość sieci w Związku Sowieckim, mimo imponujących wartości bezwzględnych, jest niewielka (0,4 km/100 km*). Jest to jednak kraj, w którym rozbudowa sieci kolejowej postępuje naprzód bardzo szybko, jak o tem świadczą cyfry wzrostu długości linij kolejowych z 58 500 km w roku 1915 do 86 300 km w roku 1937. Nadmienić przytem należy, że pierwotne plany dwu piatiletek (i92_y—1932 i 1933—1937) przewidywały budowę aż 55 100 km nowych linij, co miało zwiększyć długość sieci w roku 1937 do 120000 km. Poprawki, poczynione już w trakcie wykonywania robót, zredukowały gigantyczne, lecz nieżyciowe plany do 24 100 km, z czego realizacji doczekało się jednak zaledwie 10 540 km (5 840 km w I-szej i 4 700 km w II-giej piatiletce). Przystępując do intensywnej rozbudowy sieci nie pomyślano tam jednak o racjonalnej rozbudowie taboru, który w stosunku do 6-ciokrotnego wzrostu eksploatacji, w porównaniu z rokiem 1915 powiększono zaledwie o niecałe 50%, gdy idzie o lokomotywy, a 33% gdy idzie o wagony. To też większość taboru rosyjskiego podobnie jak i wiele szybko, lecz m .dbale zbudowanych linij, znajduje się w stanie bardzo złym, co, rzecz jasna, odbija się fatalnie na sprawności komunikacji.

Z pośród szlaków Związku Sowieckiego na szczególną uwagę zasługuje dwutorowa magistrala syberyjska, zbudowana w latach 1896—1904, biegnąca z Czelabińska, przez Nowosybirsk, Irkuck i Chabarowsk do Wła-dywostoku nad Oceanem Spokojnym. Wielki szlak stanowi również nowoprzeprowa-dzona kolej turkiestańsko-syberyjska, zwana w skrócie „Turksib".

Większość sieci europejskiej ma prześwit normalny (1 435 mm), jedynie koleje Rosji, Hiszpanji i Irlandji mają prześwit szeroki. Większość ma trakcję parową, niemniej jednakże elektryfikacja kolei w Europie postępuje dość szybko naprzód. Sieć kolejową, zelektryfikowaną w największym stopniu, posiada Szwecja (14%), dalej następuje Au-strja (13,5%), Włochy (9,1%) i Norwegja (7,3%)- Najszybszy pociąg posiadają Niemcy. Jest nim motorówka „Latający Ham-burczyk", przebiegająca linję Berlin—Hamburg ze średnią szybkością 123 km/godz.

2. Azja. Długość azjatyckiej sieci kolejowej (bez części rosyjskiej, która, jak wspomniano, w przybliżeniu wynosi 20000 km) mierzy 138 092 km, co stanowi 10,5% sieci światowej. Najdłuższą sieć wśród państw azjatyckich posiadają Indje, najgęstszą natomiast Japonja (5,7 km/100 km*), mająca identyczną długość (21700 km), a prawie taką samą gęstość sieci, jak Polska. Długość sieci w Chinach wynosi 7600 km, gęstość 0,2 km/100 km*, w Indochinach 2400 km i 0,3 km/100 km*, w Syjamie 3 100 km (0,6 km/100 km*), Malace 1 900 km (1,9 km/100 km*). Zaznaczyć jednak należy, że większość linij indyjskich skupia północna, najważniejsza i najgęściej zaludniona część kraju, gdzie też i gęstość sieci jest duża. Azja zachodnia posiada kolei niewiele, zresztą i warunki terenowe dla ich budowy są tam bardzo ciężkie. W tej części Azji zupełnie kolei nie posiada Afganistan, a właściwie i Iran, mający ogółem niespełna 60 km dróg żelaznych. Lepiej wyposażone w koleje są już kraje arabskie i tureckie, przyczem przez kraje te przebiega ważne, jednakże niezupełnie jeszcze zrealizowane, połączenie Europy z Oceanem Indyjskim. Kolej ta, zwana bagdadzką, prowadzi z Konstantynopola do Basry w Iraku. Budowa brakującego odcinka (Ter Koczek w Sy-rji — Mossul w Iraku), ma być dokonana w najbliższym czasie, przyczem, jako ostatni etap budowy, projektowane jest przerzucenie przez Bosfor mostu o 2 650 m długości, celem związania tej linji z siecią europejską. Całe rozległe, lecz słabo zaludnione centrum Azji kolei nie posiada zupełnie.

3. Ameryka. Ameryka posiada kolei w sumie znacznie więcej niż Europa, bo 623 174 km (47,3% dług. sieci świat.), z czego 522 199 km przypada na Amerykę północną, a 100975 km na południową. Olbrzymia większość linij północnoamerykańskich przypada na Stany Zjednoczone (416000 km), w których gęstość sieci wynosi 5,3 km/100 km*. Wartość ta jednak nie odzwierciedla rzeczywistego nasycenia tego kraju kolejami. Należy tam bowiem wyróżnić dwie zupełnie różne części: wschodnią, która gęstością sieci dorównywa najlepiej w drogi żelazne wyposażonym państwom europejskim oraz zachodnią, która dróg żelaznych posiada bardzo mało. Długość sieci kanadyjskiej jest prawie równa niemieckiej (68 200 km), przyczem skupia się ona głównie w południowej