Magazyn67701

873

MAROKKO — MARSHALL ALFRED

wielkie powstanie Kabylów pod wodzą Abd el-Krima zakończyło się po kilkuletnich walkach jego poddaniem się (30. V. 1926 r.).

Literatura: CawMiŚt Maroc et len perspectivcs iconomiqu.es de l⁹Europę. Paris 1909. — Colerler Jean: Le Maroc. Paria 1931.— Ecorcherille Claude: Production et Protcction au Maroc. „Remie Marrocaine”. 1934. — Hfkbner: Geographisch statisti-sche TabtUen. Wien 1936.

Jadwiga Mrozowska.

Marshall Alfred.

M. urodził się dn. 26. VII. 1842 r. w Clapham (Anglja) jako syn Williama M., kasjera „Bank of England“ i żony jego Rebeki OHver. Po ukończeniu Merchant Tay-lors School przeszedł w r. 1861 do St. John’s College*w Cambridge. W r. 1865 został wybrany członkiem (profesorem) tegoż kole gjum. W r. 1868 kolegjum ufundowało specjalnie dla niego katedrę nauk moralnych (Morał Science). W tym roku też udał się do Niemiec, gdzie studjował filozofję Kanta. Zainteresowania jego jednak, które z początku kierowały się szczególnie w kierunku matematyki, a potem, na uniwersytecie, zwróciły się do filozofji, obecnie poprzez metafizykę, etykę i psychologję doszły do ekonomiki, której już do końca życia pozostały wierne. Nauką tą zajął się pod wpływem lektury J. St. Milla „Political Eco-nomy“. W r. 1875 udał się do Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej celem stu-djów nad protekcją celną. Po powrocie w r. 1877 ożenił się z Mary Paley, dawną swą uczennicą i lektorką ekonomiki w Newn-ham College, Cambridge, opracowującą wówczas podręcznik ekonomiki dla użytku uczestników Powszechnych Wykładów Uniwersyteckich. Żona została stałą jego współpracownicą w pracach naukowych; zawdzięczał jej zwłaszcza napisanie „Economics of Industry". W r. 1877 objął M. stanowisko Principal i profesora ekonomiki nowozało-żonego University College w Bristol. W r. 1881 z powodu słabego zdrowia złożył stanowisko Principal, a w r. 1883 objął po Arnoldzie Toynbee godność Fellow of Bal-liol College i katedrę ekonomiki na uniwersytecie w Oxford. W r. 1885 P° śmierci Fawcetta przeszedł na katedrę ekonomiki na uniwersytecie w Cambridge. W r. 1890 czynnie współdziałał przy stworzeniu Royal Economic Society, najpoważniejszej organizacji angielskich kół naukowych ekonomicznych. W r. 1908 zrzekł się katedry, lecz pozostał w Cambridge i nadal pracował naukowo, wolny już od obowiązków wykładowych. Poza poważnym dorobkiem naukowym, był M. znakomitym pedagogiem. Współczesna ekonomika angielska zawdzięcza jego pracy pedagogicznej takich ekonomistów, jak Keynes, Pigou i wielu innych. Umarł dn. 13. VII. 1924 r. w Cambridge.

M. był jednym z najpoważniejszych ekonomistów ostatnich lat. Swą pracę nad teorją ekonomiki zaczął od napisania w r. 1872 krótkiej, ale doskonałej, recenzji Je-vonsa „Theory of Political Economy". Dzięki wpływowi Jevonsa, M. stał się wybitnym przedstawicielem i twórcą zapoczątkowanej przez się szkoły neo-klasycznej w ekono mice.

Pierwszą jego większą pracą była dopiero „The Economics of Industry", napisana wspólnie z żoną i wydana w r. 1879. Dał w niej M. doskonałą ekspozycję teorji kwan-tytatywnej pieniądza jako części ogólnej teorji wartości, rozróżnił realną stopę procentową od pieniężnej stopy procentowej i omówił skutki ich wahań na gospodarstwo, zestawił związki przyczynowe pomiędzy dodatkową ilością pieniędzy w obiegu a cena mi i innemi elementami życia gospodarczego, rozwinął teorję parytetu siły kupna, opracował łańcuchową metodę indeksów i t. d.

Na najwyższym poziomie stanął jednak M. dopiero w „Principles of Economics", książce wydanej w r. 1890. Najważniejszą konstrukcję jego stanowi tu teorja długich i krótkich okresów gospodarczych. M. uważa, że zależnie od czasu, branego pod uwagę, wpływ popytu i podaży na ceny jest różny: 1) w danym momencie, a więc przy danej ilości dóbr, decyduje o cenie popyt; 2) w nieco dłuższych okresach czasu, zezwalających na zmianę ilości dóbr konsumcyjnych na rynku, obok popytu oddziaływuje na cenę również podaż; 3) w niecc dłuższym jeszcze czasie, a więc w takim, który zezwala na zwiększenie podaży przez uruchomienie dóbr produkcyjnych, podaż, a więc koszty produkcji, odgrywa większą rolę; 4) w długich okresach czasu, zezwalających na osiągnięcie najniższych kosztów produkcji, decyduje o cenie przedewszystkiem podaż. Zależnie więc od długości okresu czasu, branego pod uwagę, decyduje o cenie raz popyt raz podaż. Koncepcja ta miała zastąpić konstrukcję statyki i dynamiki, do której M. odnosił się krytycznie, podobnie jak i do używania me-

56

Encyklopedja nauk politycznych.