maistre o papiezu019901

199

wściągnienia namiętności i zneutralizowania występków. Gdyby Robespierre zamiast być adwokatem, był kapucynem, powiediia-noby także i o nim: O Boże! cóż nam po tym człowieku? Na sta liczyć owych pisarzy, którzy wykazali w całym blasku przysługi, 'akie stan zakonny oddał spółeczeństwu. ale sądzę rzeczą użyteczną, ukazać go ze strony najmniej dostrzegalnćj, aczkolwiek niemnićj ważnej, lo jest jako kierownika i mistrza wielu pojedynczych woli, i jako nreocenioną podporę R.ządu, którego najważniejszym jest interesem, wstrzymywać wewnętrzne ruchy Państwa i zw.ekszać l.czbę tych ludzi, którzy są najskromniejszemi w swoich wymaganiach.

Dzisiai, dzięki systematowi powszechnej niepodległości i o-gromnej pychy, która wszystkie ogarnęła klassy, każdy złudzi chce się bić, sądzić, pisać, rządzić i rozkazywać. Ludzie gubią się w wirze zaj ;ć rozlicznych; jęczą pod straszliwym ciężarem pism: połowa świata jest użytą do rządzenia drugą, a nie może temu wydołać.

mu

m

/iruł

n o /i

,» . ł!

Rozdział III.

USTANOWIENIE STANU KAPŁAŃSKIEGO, BEZŻEŃSTWO KSIĘŻY.

V* *

§ I-

O:

l

n

u

■ii

i

Podania f.tarożytne.

J

Niemasz dogmatu w kościele katolickr-n, niemasz nawę* obyczaju powszechnego, związanego z wyższą onegoź karnością, któryby nie zapuszczał swych korzeni w ostatecznych głębinach przyrody ludzkiej, a tćrn samem w jakiemś powszechnćm mniemaniu, mniej więcej tu i owdzie odmiennćm, ale w zasadzie swojej wspólnćm wszystkim po wszystkie czasy narodom.

Rozwinięcie tego twierdzenia dostarczyłoby przedmiotu do zajmującego dzieła. Nie oddalę się bardzo od mojego przedmiotu, dając jedyny wzór tćj cudownćj zgody: wybiorę spowiedź, ażeby mię lepiej zrozumiano.

Cóż bardziej wrodzonego człowiekowi, nad owe poruszenie serca, skłaniającego się ku innemu, aby weń wlać swoją tajemnicę 1)

1) Prześliczne wyrażenie Bossueta. (Mowa na pogrzebie Henryki Angielskiej). La Harpe słusznie ją wychwala w swojem „Lyc^e.*⁴