page0069

DZIEJE ASYRJI 59

wzdłuż prawego brzegu Eufratu, zwane Suhi. Także i Babilonji dał odczuć swą potęgę; włączył bowiem wiele jej miast do swego państwa, zdobył stolicę Babel, a króla Marduk-nadin-ahi zmusił do uznania go za swego pana.

Jego syn AŚŚURBELKALA I (1092—1076) przeniósł stolicę państwa z Kalhu do Niniwy. Następnych władców znamy prawie że tylko z nazwisk. Musieli to być w każdym razie królowie mierni, kiedy Dawid (1000—962) bez żadnej przeszkody z ich strony, zdołał założyć w Palestynie większe królestwo izraelskie, które i pod synem jego Salomonem (962—930) utrzymało się w pełni blasku. Równoczesne osłabienie Egiptu, Babilonji i Asyrji pozwoliło także na rozwój republik fenickich i na utworzenie się królestw w Edom, Moab i Ammon. W Mezopotamji osiadają szczepy aramejskie i tworzą tam mniejsze zawiązki państwowe. W Syrji, na ruinach królestw hetejskich, powstały również dwa silne organizmy państwowe w Hamat i w Damaszku, zamykając w ten sposób Asyrji dostęp do morza Śródziemnego. Damaszek stał się nawet na czas dłuższy duszą i ogniskiem całego szeregu zachodnich koalicyj przeciw rosnącemu państwu Asyryjczyków.

c) Drugi okres chwały (885—745)

Szczupłe dotychczas wiadomości historyczne rozszerzają się znacznie i uzupełniają danemi z Biblji i naodwrót. Wyprawy wojenne do Syrji i do Palestyny ponawiają się teraz ciągle, bo dla żądnych władzy i bogactw królów asyryjskich dostęp do morza Śródziemnego jest celem, którego nie spuszczają z oka. Babilon i morze Śródziemne są, rzec można, biegunami całej ówczesnej historji asyryjskiej.

Dzielny włada AŚŚURNASIRPAL III (884—860; — ryc. 129) skierował naprzód swe wysiłki, by owładnąć całą Mezopotamją północną. To mu się powiodło. Także i Syrja północna oglądała ze strachem jego zbroję (ryc. 131). Księstwa hetejskie Bet Adini, Karkemiś i Patin uległy jego potędze, a miasta fenickie Tyr, Sydon, Gebal, Arwad i inne, złożyły mu bogate dary i skłoniły go tern do odwrotu.

SALMANASSAR II [III] (860—824) poszedł w ślady swego ojca (ryc. 133)*). Utwierdził naprzód swą władzę w okolicach na wschód i na północ od Asyrji; potem poprowadził swe wojska nawet do Armenji, gdzie król Sar-duri I, od którego pochodzą pierwsze staroarmeńskie napisy (w piśmie klino-wem) stawiał mu silny opór. Przedewszystkiem jednak postanowił złamać potęgę królestwa damasceńskiego. W tym celu podjął 5 wypraw na zachód, w których zmusił miasta fenickie i królestwo Izraela do składania mu danin. Obiegł także Damaszek, ale potężnych władców Benhadada i syna jego Ha-

*) Rycina przedstawia jedną z jego stel zwycięskich.

http://rcin.org.pl