page0094

84

Dawniejsi filozofiowie naznaczali duszy siedlisko w sercu lub w głowie. Herophil umieszczał dusze w centrum mózgu; Hipokrates w lewym woreczku serca; Empedokles we krwi; Epikur w żołądku; Kartezyusz w ciele szyszko-watem mózgu (glandula pinealis), ponieważ to jest jedynym nieparzystym organem w mózgu; Herbart w miejscu przejścia pomiędzy mózgiem a idzeniem pacierzowym itp. Niektórzy fizyologo-wie, zważając na to, że cały system nerwowy schodzi się w mózgu, poczytywali mózg za sie-bzibę, w której dusza odbiera wszystkie senza-cye, jakby audyencye, stąd niby z tronu, wydaje swe rozkazy.

Filozofia scholastyczna z Arystotelesem i z św. Tomaszem broni teoryi, według której dusza w ciele nie ma żadnego wyłącznego siedliska, lecz jest istotą swoją cała w całem ciele i cała w każdej jego części.

Za tem przemawia niezłożoność duszy. Ciało złożone z części może tylko swemi częściami jakieś miejsce wypełniać, ale istota niemateryai-na może być cała w wielu razem punktach miejsca. Dalej, dusza jest fot mą substancyalną całego ciała; może więc być w całem ciele, a jako forma substancyalna wszystkich części ciała, musi być także we wszystkich częściach tego ciała — cała,— bo jako substancya niezło-żona nie może być tylko cząstkowo obecna. Dusza ludzka nietylko ustanawia porządek wspaniałej architektury ciała i jego mechanizmu, lecz utrzymuje najmniejsze jego pierwiastki. Du-

http://rcin.org.pl