164
5° Czas przystosowania narządu głosowego i potrzebnych organów, by za ich pomocą wydać znak umówiony; to może trwać krócej lub dłużej stosownie do ćwiczenia, wieku i temperamentu.
6° Czas przesłania ruchu do rdzenia ze strony organu mającego przez znak umówiony odpowiedzieć; jeżeli to noga, to na wykonanie wspomnianego ruchu potrzeba 0 1840 sekundy; jeżeli ręka, to tylko 01506 sek., co odpowiada chyżości 11—12 metrów na sekundę.
7° Czas przesłania ruchu z rdzenia do właściwego organu, mającego przez znak umówiony odpowiedzieć.
8° Czas utajonej podniety mięśnia, który nie porusza organu, póki nie otrzyma przez sumowanie podniet minimum napięcia.
9° Wreszcie trwanie potrzebne dla ruchu organu odpowiadającego przez znak umówiony.
Czy podobna przy tak zawikłanym procesie oznaczyć dokładnie: 1° czas trwania każdego aktu psychicznego, 2° czas potrzebny na przejście duszy ze stanu potencyonalności do aktualnego działania, tj. ze stanu, w którym jeszcze nie posiadała czucia do tej chwilki, w której dostrzegła ruch nerwu?
Donders, powiada dalej Ilerzen, zmodyfikował swe doświadczenia w ten sposób, by, (nie pomnażając warunków i nie zmieniając ich), wpływać jedynie na akt psychiczny; chciał koniecznie otrzymać jakąś liczbę przeciętną, mającą wyrażać czas potrzebny li tylko na powstanie aktu świadomości. Tym razem użył do doświadczeń elektryczności; do stóp swego pomocnika przytknął miedziane druty, przez które miał przebiegać prąd elektryczny, działający dowolnie na jedną lub drugą stopę; prąd zapisywał się z chwilą otwarcia automatycznie na walcu chronografu. Umówiono się, że kiedy prawa stopa dozna wstrząśnienia wskutek działania prądu elektrycznego, to pomocnik wykona prawą ręką ruch, który się sam zapisywał na wyżej wspomnianym walcu; kiedy prąd będzie działał na lewą stopę, to znak umówiony lewa ręka