page0178

172

PITAGORRJCZYOY.

VIII. Pitagorejczycy ').

I. Żywot Pitagorasa.

Malownicze, wschodnie wybrzeża Kalabryi, od Tarentu do przylądku delle colonne, szerokim lukiem otaczają zatokę wspaniałą, wzdłuż której ciągnie się najźyźniejsza z nizin, przecinana licznemi rzeczkami. W głębi łagodne wzgórza, okryte bujną wege-tacyą; nad niemi ogromne szczyty, które przy Cotrone zbliżają się do morza, jakoby kolosalne siedzenia amfiteatru, z których bogowie mitologiczni przypatrywali się życiu greckiemu, rojącemu się na dole porywem młodzieńczym, w stuleciu siódmem i szóstem, przed naszą erą. Tarent, Metapont, Heraklea, Sybaris,

*) Literaturę, zwłaszcza drobniejszych prac, znajdzie czytelnik u U ber w ega (Tom I.) i Zellera (także Tom I.). Ritter w 1826 ogłosił monografii} Geschichte der pythag. Philos (w Hamburgu), dzisiaj trochę przestarzałą, 't enże autor, tak samo Brandis i Zeller w swoich Historyach filozofii greckiej, poświęcili Pitagoreizmowi obszerne rozdziały, również gruntowne, jak dowcipne i uczone; Zeller oczywiście niekiedy z właściwem sobie powątpiewaniem. Roth wypełnił cały drugi tom „ Unsere abendldndische Philos.“ dziejami Pitagorasa. Życzliwe a niekiedy potakujące streszczenie tćj głęboko uczonój a fantastycznej pracy, ogłosił Laugel w Revue des deux mondes (1864): Pytka gore, sa docti ine et son histoire d’apres la critiqve allemande. O jego ten-dencyach wspomniałem wyżej (str. 35), tak samo o dziełku Gladischa, Die Py-ihagoraeer und die Schinescn (Poznań 1841). Jerzy Grotę w swojej History of Greece (Tom IV. rozdz. 37), wykłada żywot i naukę Pitagorasa trafnie i bezstronnie. Tak samo Dunker w Gesch. des Alterthums (Tom V.). Uczony archeolog i oryentalista Frań Lenormant w znakomitem dziele: La Grandę-Grece (Paryż i88ł, 3 tomy, 2-gie wyd.), przechodzi fiistoryą osad greckich we Włoszech południowych, od założenia każdój aż do naszych czasów W drugim tomie, z powodu Krotony, zajął się Pitagorasem i jego szkołą, przyczem w krytyce źródeł okazał się daleko konserwatywniej-szym od uczonych niem. Najobszerniejszą wydał pracę Chaignet, bardzo sumienny badacz: Pythagore et la philosophie pythagoricienne. Paryż 1874 (2 tomy), w którój doprowadził historyą pitagorejskiej filozofii aż do naszych czasów. Oględny w sądach, zachowawczy w krytyce źródeł, sumienny w tłumaczeniu pozostałych ułamków, zwłaszcza Filolaosa i Archytasa, wyjaśnił wiele szczegółów systemu i rzucił nowe -wiatło na działanie religijne zakonu i jego wielkiego zało/.yciela.

http://rcin.org.pl