page0180

166 —

najmniejszem mogło gorszyć delikatny zmysł dziecka. Nie mniej też niech baczy na to, ażeby wszyscy, którzy się z dzieckiem stykają dawali mu dobry przykład, przeto niech usuwa wszystkich rówieśników, współuczniów i w ogóle osoby, które w mowach i czynach swoich są nieokrzesane i nieprzyzwoite. Zły przykład jest jak ciężki szron, który się osadza na duszy dziecka, osłabia i niszczy w niej dobre zarody. Jak to starannie ochrania przed szronem ogrodnik delikatne kwiaty w ogrodzie! Bez porównania cenniejszą jest delikatna, niewinna dusza dziecka!

4. Przykład musi być a) szczery. Nie wystarcza, tylko pięknie wobec dzieci działać. One mają bystry wzrok x wnet odczuwają dysharmonię między wnętrzem a zewnętrznością. Nadto udana cnota łatwo wypada ze swojej roli, a obłuda przebija się we wszystkich postępkach. Musi być dalej b) możliwym, t. j. odpowiadać cielesnym i duchowym siłom dziecka c) pięknym i pociągającym, ażeby już rodzajem i sposobem, w jaki przedstawia się pojęciu dziecka, pobudzał do naśladowania — d) ostatecznie musi być często powtarzanym, a więc trwałym, ażeby całkowicie do przekonania woli dziecka trafił i ją za sobą pociągnął. »Jeżeli mogli ci i owi, dlaczegożbym też i ja nie mógł?« (św. Augustyn).

Szczęśliwe to dziecko, które od najmłodszych lat tak w słowie jak i w czynie miało dobry przykład. W swoich dojrzałych latach błogosławić będzie tych wszystkich, którzy mu go dawali! Jak zaś nieszczęśliwe jest owo dziecko, któremu tego brakuje, ba nawet zły przykład otrzymuje, a tak intelektualnie i moralnie idzie na zatratę! Nie daremnie tedy Boski Zbawiciel skąd inąd tak dla grzeszników pełen miłosierdzia wypowiada tak straszne biada na tych wszystkich, którzy maluczkich gorszą!

b) Pouczenie.

Pogląd nie mógłby swego celu osiągnąć, gdyby mu nie towarzyszyło żywe słowo nauczyciela. Musi on przekształcić się w naukę poglądową. Podobnie ma się też rzecz pod moralnym względem. Z przykładem musi się połączyć pouczenie. Ono otwiera umysł dziecka i sprawia, że przykład bywa ze zrozumieniem pojmowany i naśladowany. Poczyna się ono już

http://rcin.org.pl