page0205

NAZWY MIEJSCOWE

Zapisy zupełnie nowych nazw na -ice, -owice // -'ewice pojawiają się jednak po XVI w. rzadko, choć zdarzają się i w XIX-XX w.

Imiona, od których tworzono nazwy patronimiczne (czyli pierwotne nazwy grupowe), były imionami lub przezwiskami patriarchów rodowych, ojców lub wodzów osiedlających się rodzin. Najliczniej w nazwach tych występują imiona odapelatywne (przezwiskowe) — około 43%, np. Ozór w n. m. Ozorowice, Twardy w n. m. Twardowice. Drugie miejsce zajmują formy skrócone i spieszczone imion dwuczłonowych — 24%, np. Masz w n. m. Maszyce (od im. Małostryj), Chwał w n. m. Chwałowice (od im. Chwalimir). Następne w kolejności są pełne imiona złożone — 8,8%, np. Częstobor w n. m. Częstoborowice, Zdziesław w n. m. Zdziesławice. Więcej jest w Polsce nazw od imion chrześcijańskich i godności kościelnych — 18%. Znikoma jest natomiast ilość imion niemieckich w podstawach nazw patronimicznych — 4%. Stosunkowo częściej pojawiają się one na Śląsku.

Nazwy patronimiczne to formy z sufiksem (formantem) -ice lub -owice II -'ewice. Próby ustalenia tendencji warunkujących użycie jednego z tych dwu sufiksów nie przyniosły w pełni zadowalających rezultatów. Można stwierdzić jedynie, że w nazwach polskich suf. -ice pojawia się najczęściej przy imionach bezsufiksalnych zakończonych na spółgłoskę i na -a oraz przy imionach zawierających sufiksy z -t-, -d-, -b-, -g-, -w-. Natomiast sufiksy -owice // -'ewice częściej występują przy imionach bezsufiksalnych zakończonych na -o oraz przy imionach zawierających sufiksy z -k-, -c-, -st-, -/-. Formy z -ewice występowały pierwotnie po spółgłoskach miękkich w tych regionach, gdzie oboczność -ov- // -'ev- została zachowana, a więc głównie w Wielkopolsce, np. Chocieszewice od im. Chocisz.

NAZWY RODOWE

Nazwy te powstawały podobnie jak nazwy patronimiczne. Pierwotnie oznaczały one pluralną (tj. używaną w liczbie mnogiej) nazwę grupy ludzi: rodziny lub rodu zakładającego osadę. Podstawami nazw rodowych były imiona lub przezwiska patriarchów rodu lub ojców rodzin, np. imię Bogusz w n. m. Bogusze, przezwisko Wilk w n. m. Wilki. Forma liczby mnogiej, charakterystyczna dla nazw rodowych, odnosiła się do całego rodu lub rodziny.

Nazwy miejscowe rodowe są nazwami prymarnymi powstałymi bez użycia sufiksów; pluralna nazwa rodu przenoszona była na nazwę wsi. Od nazw patronimicznych różni je brak przyrostka (formantu) -ice,

201