page0231

NAZWY MIEJSCOWE

gu kilku miesięcy opracowała wykazy nowych nazw, zatwierdzonych następnie urzędowo. W r. 1951 ukazał się dwutomowy „Słownik nazw geograficznych Polski zachodniej i północnej" zawierający nowe nazwy (w układzie polsko-niemieckim i niemiecko-polskim).

Zasady, jakimi kierowała się Komisja przy ustalaniu nowych nazw, były następujące: przede wszystkim brano pod uwagę starsze zapisy źródłowe dokumentujące słowiański rodowód nazwy i rekonstruowano je dostosowując do standardów XX-wiecznych. W znacznej mierze oparto się na przedwojennych materiałach i publikacjach S. Koziero-wskiego. Na terenach, gdzie przed 1939 r. utrzymała się ludność polska (na Śląsku, Mazurach, Pomorzu), w odtworzeniu rodzimego nazewnictwa pomagała zachowana tradycja. Równocześnie napływająca na ziemie zachodnie i północne nowa ludność z centralnej i wschodniej Polski przejmowała dotychczasowe nazwy niemieckie, tłumacząc je lub adaptując do języka polskiego, a czasem przynosiła na nowe tereny własne nazwy. Twórcami pierwszych nazw na tych terenach była też lokalna administracja. Wszystkie nowo powstałe nazwy Komisja brała pod uwagę, część z nich zatwierdziła, dla innych wprowadziła własne ustalenia. Członkowie Komisji, wśród których byli wybitni językoznawcy, historycy i geografowie, kierowali się własną wiedzą o polskim nazewnictwie i poczuciem jego poprawności Odtworzono wówczas dawne słowiańskie nazwy lub ustalono nowe dla około 32 000 miejscowości i 3000 innych obiektów. Przykładem rekonstrukcji są np. nazwy Myśli-borki (na podstawie zapisu Mizlibori 1235), Pyrzyce (niem. Pyritz), przykładem kalki — Zwierzyniec (z niem. Thiergarteń), przykładem adaptacji — Amandów (z niem. Amandhof), zupełnie nowych nazw — Dębogóra (niem. Brusenfelde).

Po okresie burzliwych zmian w dotychczasowych nazwach miejscowych, jakie nastąpiły w latach 1945-1946, przyszedł okres względnej stabilizacji. W dalszym ciągu jednak bezustannie wprowadzane są nowe zmiany, choć już na bardzo niewielką skalę. Wszystkie proponowane zmiany są nadal opiniowane przez tę samą Komisję. Stoi ona na stanowisku nienaruszania tradycyjnego dobra kulturowego, jakim jest nazewnictwo. Zmiany, jakie wprowadzono w latach 1946-1996, podyktowane były następującymi potrzebami: 1. W województwach północnych i zachodnich następowała weryfikacja nazw miejscowych ustalonych pospiesznie w r. 1945, zarowno pod względem ich poprawności (w przypadku nazw rekonstruowanych), jak i powszechnego używania przez miejscową ludność. 2. W wyniku zmian administracyjnych,

227