page0313

Karol Zierhoffer, Zofia Zierhofferowa

OBCE NAZWY GEOGRAFICZNE W POLSZCZYŹNIE

Wprowadzenie. Nazwy obce znane do XV wieku. Nazwy XVI-wieczne. Nazewnictwo w XVII i XVIII wieku. Tendencje w nazewnictwie obcym

WPROWADZENIE

W polskim nazewnictwie obcym występuje kilka warstw chronologicznych. Są one śladem najpierw naszych powiązań plemiennych w obrębie Słowiańszczyzny oraz kontaktów słowiańskich z sąsiadami, następnie stosunków Polski z otaczającymi ją krajami, wreszcie postępującej wiedzy o świecie, którego opisy pozostawili historycy i geografowie, a ponadto o świecie ciągle nowo odkrywanym i poznawanym.

Niektóre nazwy plemienne dały początek nazwom mniej lub bardziej trwałych organizmów państwowych. Tu warto zwrócić uwagę na powstanie słowotwórczego typu będącego formą mianownika liczby mnogiej na oznaczenie ludzi należących do jakiegoś plemienia, a następnie przekształconego w formę biernika liczby mnogiej na oznaczenie zamieszkanego przez nich terytorium. Ten sposób określania krajów zachował się w nazwie Czechy. W przeszłości funkcjonował on nie tylko w obrębie Słowiańszczyzny, ale rozpowszechnił się także w stosunku do obcych plemion i zamieszkiwanych przez nie obszarów, np. Prusy, Węgry. Do najstarszych obcych nazw tego typu należą Włochy. Nazwa ta kontynuuje prasłowiańską formę *Valchy, utworzoną od nazwy etnicznej *Valchb będącej z pochodzenia pożyczką germańską (goc. Walhs 'cudzoziemiec, Celt, przedstawiciel narodów romańskich') celtyckiego etnommu Yolcae. Słowianie przyswoili sobie tę nazwę ok. 600 r. w strefie

309