page0442

NAZEWNICTWO OBSZARÓW POGRANICZNYCH

W grupie nazw prymarnych można wyodrębnić nazwy określające wodę i jej naturalne właściwości, np. Dargin, niem. Dargainen See, por. Dargen 1335-1341, por. lit. dargus 'wilgotny, mokry', dargana 'deszczowa pogoda'; Dumble por. Dumble 1564-1565, lit. dumble 'bagno, zamulona ziemia'; Pilwa por. Pilwe 1437, łot. pilve 'bioto, muł, szlam'. O cechach charakterystycznych zbiornika mówią nazwy: Baugi, łot. bouga 'kamienisty, porosły drzewami plac'; Gilwa, por. Gilwe 1294, Gilbin 1331-1335, prus. gillin, lit. giliis 'głęboki'; Spągi, niem. Spangen See, por. Spongio 1343, Sponge 1348, Spongen 1355, por. lit. spańgas 'ślepy, bezodpływowy'; Iłgi, por. Ilgene 1346, prus. *ilga 'długa'. Kształt linii brzegowej określają takie nazwy, jak Globe 1354, Gloubin, Gloubym 1419, por. *Glabe, lit. glóbti 'zwijać się, kołysać'; *Skarsis, dziś Skarż, niem. Skars See, por. Skarsin 1335-1341, lit. skefsas 'krzywy'. Do zwierząt wodnych i lądowych nawiązują nazwy: Delek, niem. Delleck See, lit. dęli 'pijawka'; Kirmis, dziś Kiermas, niem. Kirmess See, por. Kirmys 1364, apud lacum Kermesse 1367, prus. kirmis (girmis) 'robak, czerw'; *Gulbis, dziś Łabędź, Gulben 1374, prus. gulbis 'łabędź' itd. Na kolor wody wskazuje np. nazwa rzeki Kirsna, prawego dopływu Łyny, por. riuum Kirssen 1362, circa fluuium Kyrsin 1329, prus. kirsnan 'czarny', a położenie zbiorników wodnych określają nazwy jezior, np. Gugowo, por. Gugen 1350, prus. *gug- 'garb, pagórek, grzbiet'; *Daubis, dziś Dobskie Jezioro, von dem Doubin, Duben 1335-1341, Douben ok. 1340, por. lit. daubd 'dolina, nizina, urwisko'.

Nazwy sekundarne tworzono różnymi sufiksami i prefiksami. Do formantow charakterystycznych dla sekundarnych nazw wodnych można zaliczyć sufiksy ze spółgłoskami -ng-. Posłużyły one do utworzenia wielu nazw od apelatywnych określeń wody, np. *Ard-ing-e, dziś Wardęga, por. Ardinghenen 1364, lit. afdas 'dół, jama, kałuża'; *Gisl-ing-is, dziś Gisielskie Jezioro, niem. Geislinger See, por. Gislingen 1389, prus. gislo 'żyła', hydronimów mówiących o cechach charakterystycznych zbiorników, np. *Dobr-ing-s, dziś Dobrąg, por. Dóbring 1379, por. lit. duburys 'miejsce na wodzie, wir, odmęt'; *Stab-ing-is, dziś Stobinek, por. Stabynk 1382, por. prus. stabis 'kamień'; *Swint-ing-e, dziś Świętajno, niem. Grosser Schwentainer See, por. Swintinge 1364, prus. swints 'święty' w znaczeniu hydronimicznym 'błyszczący, lśniący'; *Wad-ang-is, dziś Wadąg, por. Wadangen 1339, por. lit. vada 'łożysko rzeki, bruzda zalewana wodą; miejsce zalewane wodą'; *Saw--ang-e, dziś Sawąg, por. Sawangin 1333-1342, Sawange 1347, prus. sowa 'podłużna szpara', i o kształcie obiektów wodnych, np. *Kukul-ing-is,

438