page0434

page0434



NAZEWNICTWO OBSZARÓW POGRANICZNYCH

w dziele Szymona Grunaua („Preussische Chronik", 1517-1526) — jedyne teksty pisane w języku staropruskim. Uzupełnieniem tych szczupłych materiałów są pruskie nazwy osobowe i geograficzne, glosy i cytaty rozsiane w kronikach średniowiecznych i dokumentach krzyżackich oraz zapożyczenia pruskie w miejscowych gwarach niemieckich i polskich.

NAZEWNICTWO PRZEDBALTYCKIE

Zanim na ziemiach północno-wschodniego pogranicza Polski osiedliły się plemiona pruskie, podbite później przez Krzyżaków, żyły tu inne ludy indoeuropejskie i przedindoeuropejskie. Świadectwem ich obecności są nazwy wodne, przejęte przez Prusów i zapisane w dokumentach krzyżackich obok nowszych nazw pruskich, polskich i niemieckich. Wyodrębnienie nazw przedbałtyckich jest niezmiernie trudne, obok naturalnych procesów rozwojowych zachodzących w językach ludów indoeurope j-skich ulegały one bowiem w ciągu wieków różnorodnym zniekształceniom i przekształceniom substytucyjnym, których celem było dostosowanie ich struktury do języka używanego przez plemiona staropruskie i jaćwieskie, a następnie do systemu języka niemieckiego i staropolskiego. Analizę wielu nazw wodnych utrudnia brak starych zapisów historycznych. Inne nazwy, zapisane stosunkowo późno, były zniekształcane przez urzędników kancelarii krzyżackiej. Ich formy możemy jedynie rekonstruować na podstawie stosunkowo późnych i często niepewnych zapisów.

Do najstarszych nazw zalicza się hydronimy, które powstały przed pojawieniem się na tych terenach Indoeuropejeżyków. Budowę i znaczenie tych nazw można wyjaśnić jedynie na podstawie faktów występujących w językach nie zaliczanych do grupy języków indoeurope j-skich. H. Górnowicz przypuszcza, że taką nazwą może być nazwa rzeki Liwy, prawego dopływu Nogatu, która posiada zapisy historyczne z XIII w.: Lyua 1250, Liva 1260, Liua 1287, i przepływa przez tereny, na których podczas wykopalisk archeologicznych (w Mikołajkach Pomorskich) znaleziono naczynia z ornamentyką charakterystyczną dla kultury ceramiki grzebykowej, tradycyjnie łączonej z ekspansją ludów ugrofińskich. Nazwa może być związana z bazą ugrofińską, zachowaną w estońskim liiv{a) 'piasek'.

Najstarsze nazwy przedindoeuropejskie były przejmowane przez ludy indoeuropejskie. Współcześnie trudno jest ustalić w sposób jednoznaczny, jaki charakter ma dana nazwa. Czy Liwa to nazwa ugrofińska,

430


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
page0402 NAZEWNICTWO OBSZARÓW POGRANICZNYCH i długotrwałe sąsiedztwo charakteryzuje istnienie szerok
page0406 NAZEWNICTWO OBSZARÓW POGRANICZNYCH zen). Dopiero po 1945 r. napływowa ludność polska w okol
page0408 NAZEWNICTWO OBSZARÓW POGRANICZNYCH 2. Sytuacja osadnicza na Pomorzu w VII-VIII w. n.e W. Ło
page0410 NAZEWNICTWO OBSZARÓW POGRANICZNYCH 4. Kierunki migracji kolonistów niemieckich B. Czopek-Ko
page0412 NAZEWNICTWO OBSZARÓW POGRANICZNYCH należą również nazwy hybrydalne, np. Roffbeke (w I człon
page0414 NAZEWNICTWO OBSZARÓW POGRANICZNYCH 0 nazwy patronimiczne zanotowane od XII do XV w O n
page0416 NAZEWNICTWO OBSZARÓW POGRANICZNYCH Przybywający na teren Pomorza Zachodniego koloniści niem
page0420 NAZEWNICTWO OBSZARÓW POGRANICZNYCH x zapisy, w których ps. ć oddawane jest przez z, tz • za
page0422 NAZEWNICTWO OBSZARÓW POGRANICZNYCH 10. Występowanie na Śląsku nazw miejscowych z sufiksem -
page0424 NAZEWNICTWO OBSZARÓW POGRANICZNYCH grodkowsko-nyskim oraz w dobrach klasztornych. Na obszar
page0426 NAZEWNICTWO OBSZARÓW POGRANICZNYCH i w Wielkopolsce, później natomiast na Pomorzu Zachodnim
page0428 NAZEWNICTWO OBSZARÓW POGRANICZNYCH Jeżowa M., 1962, Dawne słowiańskie dialekty Meklemburgii
page0432 NAZEWNICTWO OBSZARÓW POGRANICZNYCH wingowie — obszar od Wielkich Jezior Mazurskich po luk N
page0436 NAZEWNICTWO OBSZARÓW POGRANICZNYCH Stary hydronimiczny pierwiastek indoeuropejski *ner-, *n
page0438 NAZEWNICTWO OBSZARÓW POGRANICZNYCH człowieka, np. Trumpis, Trumpe, lit. Trumpa, por. lit. t
page0440 NAZEWNICTWO OBSZARÓW POGRANICZNYCH Stein < Allemsteyn 1353, Allensteyn 1378, od nazwy rz
page0442 NAZEWNICTWO OBSZARÓW POGRANICZNYCH W grupie nazw prymarnych można wyodrębnić nazwy określaj
page0444 NAZEWNICTWO OBSZARÓW POGRANICZNYCH wiecznych pochodzą głównie nazwy lasów i pól jako większ
page0446 NAZEWNICTWO OBSZARÓW POGRANICZNYCH Sonntag, a także od innych apelatywów: Bausch, Groll, Ku

więcej podobnych podstron