page0408

NAZEWNICTWO OBSZARÓW POGRANICZNYCH

2. Sytuacja osadnicza na Pomorzu w VII-VIII w. n.e

W. Łosirfski, Nazewnictwo plemienne Pomorza..., s. 44

Pomorze stało się dla ziem polskich obszarem granicznym. Dodatkowo od ziemi Wielkopolan, oprócz bagien i puszcz nad Notecią i ujściem Warty, oddzielały Pomorze obszary Marchii Brandenburskiej, zwłaszcza po zagarnięciu przez nią kasztelanii lubuskiej (1249-1250) i utworzeniu Nowej Marchii (1300).

Na terenie Pomorza Zachodniego miała miejsce intensywna kolonizacja niemiecka, zwłaszcza w dobrach klasztornych, w miastach, a także na wsi.

Strefa dwujęzyczności lub całkowitego panowania języka niemieckiego zaczęła przesuwać się na Pomorzu na wschód, osiągając w początku XX w. linię gwar kaszubskich, krajniackich oraz wielkopolskich (mapa 3).

Tak więc strefa pograniczna pomiędzy dawnymi dialektami polskimi a wymarłymi słowiańskimi gwarami pomorskimi zmieniła się w polsko--niemiecką strefę pograniczną. Na terenach zachodniej Wielkopolski gwary polskie nie cofnęły się tak głęboko na wschód ze względu na silniejsze kontakty z pozostałymi dzielnicami Polski.

Nieco inaczej wyglądała sytuacja na Śląsku, który był wcześniej niż Pomorze Zachodnie zasiedlony przez Słowian. Tutaj dialekty polskie sąsiadowały z wyodrębniającymi się gwarami łużyckimi, zwłaszcza na

404