page0863

855

Salonika — Salsetta

Salonika, po turecku Selanik, starożytne Tessalonichi w Macedonii, po Konstantynopolu najważniejsze miasto fabryczne i handlowe europejskiej Tur-cyi, główne ejaletu i siedziba paszy i greckiego arcybiskupa, leży w głębi zamulonej zatoki Termejskiej, pomiędzy dwoma przylądkami u stóp góry Itortasz na 3,000 stóp wysokiej. Miasto otoczone wysokim i warownym murem, zbudowane jest w smaku tureckim i czyściejsze od innych, ma 76,000 mieszk., między któremi połowa nie-muzułmanów^r, mianowicie 20,000 żydów, wielu Greków i Franków. Z pośród 12 większych meczetów zdobiących miasto, naj-celniejszemi są dwa przerobione z greckich niegdyś kościołów: św^r. Zofii i św. Demetryjusza. Oprócz tego jest tu kilka cerkwi i monastyrów, oraz kościół katolicki. Port bezpieczną ma przystań dla 300 okrętów. Od XVII stulecia począwszy, Włosi, Anglicy, Francuzi i Niemcy znaczne tu robili operacyje handlowe i wexlowe na Wiedeń i Smyrnę; miasto też kwitnęło farbierniami czerwiem tureckim, rękodzielniami dywanów, bawełny, jedwabiu, safianu, sukna. Nowszemi wszakże czasy, w skutek przemożnej konkurrencyi przemysłu europejskiego, który mianowicie dotknął śmiertelnie farbiernie czerwiowe macedońskie, miasto nachyliło się ku upadkowi, lubo znaczny zawsze jeszcze prowadzi handel produktami Macedonii, której jest punktem wywozowym. W okolicy miasta mnóstwa archeolog znajdzie zabytków starożytności i napisów.

Salsa, Salsza, Szalsa: w dawnej polskiej kuchni przyprawa czyli podlewa do mięsa, trochę kwaskowata, lub sos z octem pieprznym zrobiony. Wyraz ten bardzo często w pisarzach naszych z XVII wieku napotykamy.    K. Tl /. TT.

Salsefii a, j^est to nazwa korzeni jadalnych, pochodzących z rośliny kozibro-du hiszpańskiego (Tragopogon per? /folias Lin.), które się tak jak kuczmerka (ob.) jadają. Korzenie te zowią jeszcze inaczej korzonkami owsianemi, a bardzo są podobne do innych jeszcze korzeni, na takiż sam sposób jadanych i korzonkami czarnemi lub salsefiną nazywanych. Ten drugi rodzaj korzeni jadalnych, wydaje wężymord albo skorzonera także hiszpańska (Skorzonera hispanica Lin.). Tak wiec Salsefina. oznacza korzenie jadalne, które na Zachodzie dość często, a u nas bardzo rzadko w kuchniach napotykać można. Zazwyczaj podają je na stół gotowane i masłem z bułeczką przysmażoną oblane, czyli tak samo jak szparagi. Ogrodnicy hodają te rośliny w pulchnej i tłustej ziemi, aby otrzymać grube i mięsiste korzenie. Salsefija przedstawia białe z wierzchu i wewnątrz korzenie, kiedy salsefina są to korzenie zewnątrz czarne, a dopiero wewnątrz białe. Obie rośliny wydające te fdla niektórych) przysmaki, należą do rodziny złożonych (Compositae) i są podobne z kwiatów do małego słonecznika, tylko że salsefija czyli Tragopogon porrifolius ma liście do czosnkowych z postaci zbliżone, a kwiaty czyli koszyczki kwiatowe czerwonawo-fijoletowe, salsefina zaś, czyli Scorzonera hispanica, ma takież koszyczki kwiatowe blado-żółte, a liście eliptyczno-lancetowate. Zresztą obydwie te rośliny w południowej Europie, napotykają się także i w stanie dzikim    F. De.

Salsetta, największa z wysp położonych w pobliżu Bombay, u krajowców Ihalta, przez Portugalczyków Canaria zwana, ma 10 mil kw. rozległości; głó-wnem miastem jest Tanna hcząca 4,000 ludności. W okolicy wsi Kennery znajdują niezmierne świątynie w jaskiniach utworzone; z tych najobszerniejsza długa na 100 kroków a na 40 szeroka, wsparta wewnątrz na 30 filarach z kapitelami w kształcie słoni, była świątynią Buddy; później służyła przez dość