146
Lecz czy to zbytecznie uciśniony boleścią, chciał tak z niój, jak i ze swój otrząsnąć się miłości raczćj, niż ją opiewając podsycać, lub z innych nieznanych przyczyn: rzucił wkrótce pióro, samotność opuścił.
Florencya nie miała wówczas uorganizowanego wojska. W wojnie każdy porywał za broń łub na konia wsiadał. A dla zastąpienia zapałem braku subordynacyi, jakiej niepodobna było od takiój wymagać ruchawki, przyjęto zwyczaj wybierania przed bitwą dwunastu najwaleczniejszych, którzy pierwsi w nieprzyjacielski rzucając się ogień, pociągali swym przykładem innych.
W 1289 roku, Gwelfy z Gibelinami florenckiemi mocno się ścierali: gdy przyszło do bitwy pod Campaldino, młody Alighieri zapragnął być jednym z dwunastu. Poszedł w ogień, ale nie zginął, ani w nim swej miłości zostawił.
W następnym roku bił się z Pizanami; wrócił okryty sławą, o wkrótce potem sprawdziła się straszliwa wizya. Beatryxa umarła; młoda jej i przejrzysta dusza do swój pierwotnej uleciała ojczyzny.
Po śmierci Beatryxy familia nakłoniła go do małżeństwa, ze wszech miar, jak się na pozór zdawało, korzystnego. Dante z domu Donatich wziął żonę. Lecz charakter jej, od słodyczy Beatryxy daleki, nieznośną mu wkrótce uczynił towarzyszkę, co miała w sercu jego pićrwszą zastępować miłość. Nigdy wszakże mimo to nie wspomniał o niej w swym poemacie, w którym o wszystkich mówił, wszystkim dogadzając serca uczuciom; a wiedziony nieznaną także w swym wieku delikatnością, przemilczał w nim o całćj familii Donatich, do najzaciętszych jego należących nieprzyjaciół. W smutnych tylko wygnania godzinach, dawał się czasem słyszóć, iż jedyna pociecha, jedyna wdzięczność jaką swemu nieszczęściu winien, była ta, że go rozłączyła z żoną.
Po ożenieniu całkiem się oddał publicznemu życiu. Rzeczpospolita po razy kilka z poselską dostojnością do rozmaitych posyłała go dworów. Następnie w radzie państwa zasiadł.
Gibelini byli wówczas zupełnie we Florencyi pokonani. Lecz Gwelfy w swem własnem łonie, nową utworzyli scyssią; a tak w miejscu dawnych, dwa nowe powstały stronnictwa. Gwelfów