tpn w alpach i za alpami0301

192

kończy, a mimo to nie jest dobrze utrzymaną. Musi to być takie do zbytków u nich policzonćm, Inną jak od Rimini stroną ani wjechać ani wyjechać z kraju nic można. Surowy zakaz tego strze że. Za to San-Marino jcdynem w całych Włoszech jest państwem, gdzie się o paszporta nie pytają.

Przyznaj Antonio, że to wszystko widząc i słysząc, te ustawy, tę całą komplikacyą rządu, można myślóć, że się patrzy na dziecinny teatr, lub na aką dla szkolnych uczniów próbę, jak to naprzykład młodym artylerzystom stawią czaaem dla ćwiczenia się w zdrobniałych kształtach twierdze. A jednak, jestto na prawdę jedyny kątek w naszśj Europie gdzie ludzie spokojni, z bytu swego zadowoleni, niczego nie żądają, chwaląc Boga za to co im udzielił. I to od piętnastu wieków!!

Z tego nań spujrzawszy punktu, San-Marino staje się na pierwszy rzut oka już nie cackiem ale zagadką; zastanowiwszy się zaś, nadzwyczajna skromność, i tak małe pod każdym względem kraju wymiary, iż na nikogo nigdy nie rzuciły cienia, nikomu zawadzać nie mogły, co do europejskich stosunków, tej zagadki są rozwiązaniem: jako tóż moralność praw na religijnych oparte za sadach (których małe z obcetm zcierania sir w pierwotnej chowają świętości), trudny przystęp dla tegoezesnój tak zwanój cy-wilizacyi, gardzącćj na odwet garstką ciemnego ludu pozostałą całkiem w tyle postępu, wnętrzną jego swobodę tłumaczy. Bo jak dowodzi Chateaubriand, rozum wielkim jest nieprzyjacielem człowieka: duszę jego za wysoko wznosi, zanadto rozdyma, by mu swobodę umysłu zostawić. Musiał i mularz Marino to podzielać zdanie, kiedy tak w swóm państwie skromnie oświaty udzielać pozwolił, iż wielka jest nadzieja, że lud jego nieprędko się nią zatruje.

Za San-Marino napotyka się miasteczko zwane Cesena, gdzie w katedrze rzeźby Donatella, a po innych kościołach kilka można pięknych widzićć obrazów. W rynku stanął niedawno posąg Piusa VI, którego Cesena jest ojczyzną.

Dalój, droga porzuca brzegi morza, a kraj zupełnie inną przybiera postać, nieco lombardzkie rysy. Więcój płaszczyzny, grunta pięknćm zieleniejące zbożem, rola dobrze uprawna, zdała się