tpn w alpach i za alpami0301

40

Grecya obrazami Włoch nie zasyciła, żadnego w łój sztuce nie udzieliła im wzoru. Olimpowi trzeba, widać, było marmuru, łub tćż może czas bardziej marmur niż płótno i farby oszczędził. Malarstwo może się więc zwać kunsztem całkiem włoskim; a gdy z pogańskich czasów, kilka tylko pozostało fresków, zow^:ą go zwykle kunsztem katolickim. Nietrzeba mu tćj odmaw^;ać słav y, chociaż przcdchrystusowe pompujańskie freski, pełne idealnej i nsdobnćj gracyi, mogłyby temu dać zaprzeczenie.

Malarstwo więc z chrześcianizmem, jak mówią, zrodzone, a początkowo poświęcane wyłącznie przedmiotom świętym, powinno było w Rzymie swych pićrwszych prebować kroków. Wiemy jednak iż tak nie było. Jakkolwiek we Florencyi wyprzedzona, szkoła jednak rzymska do najpiękniejszych włoskich szkół należy. Dość przypomnieć iż pod Perrugina i Rafaela powstała przewodnictwem, by powziąć o n.ćj to szczytne wyobrażenie, na jak.e zasługuje.

Nietrzeba także ztąd wnosić, iż zbiory wszystkie Jo własnćj wyłącznie przywiązywały się szkoły. Przeciwnie: w niektórych jego galeryacb, zdaje się iż trudność dostania, podwyższała obrazu wartość. I tak, znajdziesz w nich czasem arcydzieła szkoły flnmandzkićj, lubo ta nie może się z włosk-emi równać; w innych najpiękniejsze Murylla dzieła, i innych hiszpańskich malarzy, jakby ich Włochy niedość miały!

Gdy papieże zaczęli kunsztownym tchnąć duchem, artystów wabić i protegować, gdy ten z góry przykład, kardynałów i innych także ogarnął magnatów, Rzym artystami, a kościoły jego i pałace obrazami i rzeźbą przepełniać się poczęty. Następnie, gdy nastało to panowanie siestrzanów papiezkich, nlpotyzmem przezwane (¹), a dochody państwa obracały się na wykwintne tych paniczów zbytki, ile który papież, miał siostrzanćw, tyle Rzym ujrzał wspaniałych pałaców, a każdy pałac swe bogate musiał mićć muzeum.

O) Siostrzeniec zowie się po włosku nipote, zkąd się wzięło słowo tupoty zir.