7
Natemże miejsca stała najprzód pokorna Romulusa lepianka. Później, w skromnym domku ojca. zrodził się tam August. Lecz gdy ten domek pożarem spłonął, następca jego już pałacowe, rr.o-narchiczne zaczął przybierać rysy. Tyberyusz znacznie pałac ten rozszerzył. Kałigula, napowietrznym mostem, z Kapitolem go połączył. Neronowi już palatymlta nie wystarczała góra. CoJzień wzrastający jego gmach Esyuilińską w swe ramiona objął, i ciągnął się aż do ogrodów Mecenasa, leżących za teiużniejszym Ma-ria-Mayyiore kościołem.
Ten zamek poezwarnych wymiarów, mieścił w swym obrębie ogrody, fontanny, lasy, stawy, łaźnie, teatra, koszary, więzienia i pełno innych dodatkowych budowli. A gdy część jego spłonęła, w 64 roku ery naszej, (jak to Sueton i Tacyt twierdzą), Neron go kazał z bajeczną, że tak powiem, odnowić wystawnością.
Podług świadectwa ówczesnych pisarzy, okrążono go portykiem na 3,000 filarach wspartym W sieni stał sławmy Nerona kolos, 120 stóp wysokości mający, dzieło nieśmiertelnego Ze-nodora. Niezliczona ilość sal i komnat jego, ozdobne były naj-piękniejszemi freskami, kosztownemi marmuram i posągami (których część dotąd watykański wzbogaca zbiór). W niektórych salonach fontanny, samemi wytryskały perfuman ’, winnych św ieże wyrzucały z siebie kwiaty.
Gdy Neron pićrwszą noc w tym złotym pałacu spędził, — „przecież teraz, zawołał, mieszktim jak człowiek!”
Otóż takich ludzi już my nie rozumiemy! Ta ich wystuwność bez granic, co dla nich była codzienną potrzebą, zwyczajem, nam się wschodnią powieścią wydaje. Teraźniejszy świat, rachityczny, skarlony potomek tamtego, lubo po części jego spadkobierca, nic podobnego nam nie przedstawia.
Szczątki pałacu Nerona, w ręce kilku teraźniejszych bogaczy przeszłe, częścią pustką pod swemi leżą gruzami (w których ciągle tysiące rąk grzebie, szukając arcydzieł sztuki), w innych miejscach eleganckiemi porosły willami.
Ogrody Farnezuw na nich zazieleniało, są teraz własnością neapolitnnskieb królów. W nich, dotąd wjraznic widzićć można miejsce świątyni Apollina, biblioteki Augusta, i kilka pokoi na-