tpn w alpach i za alpami7501

Ówcześni pisarze jednozgodnie twierdzą, iż, przy tej uroczystości igrzyska trwały dni sto. W tej zaś drapieżnej walce, na której cale zasadzało się widowisko, legło 5,000 lwów’, tygrysów i t. d. i 3,000 ludzi! mówię trzy tysiące!! a każdy z nich, pomijając pana, dla którego rozrywki na męczeńską szedł śmierć, wiwaty i radosne wydawać musiał okrzyki.

Otóżto jest jeszcze jedna niepojęta strona tego hieroglificzne-go dla nas świata.

Nie mówię o lekceważeniu własnego życia, bo się jednak i w naszych zdarzało czasach słyszeć o takich, co śpićwając za pana łub dla pana je nieśli. Ale jakże pojąć taki stopień okrucieństwa tego Tytusa, którego dobroć w przysłowie poszła? Jak sohie wyobrazić te westalki, skromności i czystości typ, zresztą rozjuszonej publiczności oklaskami odpowiadające na konających jęki¹/ te kapłanki niebiańskiego ognia, bezwstydnie napawające się widowiskiem rozszarpanych i drgających pod drapieżnym zębem członków ludzkich? Jąk wytłumaczyć wzorowego monarchę, ojtem ludu przezwanego, zaprawiającego tenże lud do krwi i mordów', dającego z góry przykład, jak się dla igraszki poświęca podobnych sohie?

Bo też Tytus w swym jeńcu nie widział podobnego sobie! Chrystus to dopiero dał nam poznać w nim bliźniego. On nauczył, iż w obliczu Ojca Jego równemi jesteśmy, iż przy osta-tecznem obrachowaniu się, niejeden z pierwszego na ostatnie pójdzie miejsce, z ostatniego na pierwsze; co zwróciło uwagę (a przynajmniej zwrócicby pownno było) na stosunki, jakie między temi co się mienią pierwszemi, i temi, których za ostatnich uważają, istnieć po winny: co się od możniejszego, od silniejszego słabszemu należy.

Chrześciarnzm równie i o czystości, o skromności niewieściej, inne nam wyobrażenia wpoił. I dlatego, tak nam trudno teraz zrozumieć ten świat Jowisza i Westy, Chrystusa zatarty ręką; a nam, północnym narodom, mało z przedchrześciariskich czasów pamiątek i tradycyj posiadającym, jeszcze trudniej niż południowym.