183
Płaskorzeźby przedstawiają w medalionach ustępy z żywota Maryi, lecz nietrzeba myślćć, że włoscy artyści chód tam o mitologii całkiem zapomnieli, pogańskich wyrzekli się wspomnień. Jeśli w płaskorzeźbach Matki Boskidj czystą widzimy historyą, w niszach zato między posągami proroków i inych świętych, sybilli kumeńskidj i licznych sióstr jćj, nie wiem po co postawiono tam statuy.
Między marmurową powłoką a chatki ścianami zostawiona jest kilkocalowa przestrzeń, dla tych, co za pomocą pochodni chcą jćj powierzchnię oglądać. Wewnątrz ściany jćj nieotynko-wane i w pierwotnym zostawione stanie, całkiem są od świćc i lamp okopcone. Pobożni je po każdój mszy całują, a duchowni skrobią, i ten kurz, ten rodzaj relikwii, jako cudownie uzdrawiający proszek rozdają.
Przy wejściu do kościoła, po prawćj ręce, zobaczysz pomnik. Jestto pamiątka wdzięcznych Bogu rodziców, którzy jednę tylko mając córkę, okrutną zdjętą chorobą, i gdy już bez żadnćj nadziei od doktorów odstąpioną była, w chwili jój konania, taki wodą rozrobiony proszek wieli jój w usta, a chora do życia i zdrowia wróciła. Rodzina ta zaraz potem, z kalwińskiej na naszą przeszła wiarę. O takich i innego rodzaju cudach, możnaby ci tysiącami opowiadać.
Wracając do świętego domku, znanego w całych Włoszech pod nazwą: la santa Casa. powiem ci, iż w nim była jedna tylko izba, około 30 stóp długa, a o połowę wązka. Prócz szafeezki w ścianie, z kilku domowcmi sprzętami, i komina, nic w niej nie było. Teraz izba ta jest przedzielona ołtarzem. Za nim zostawiony około 6stopowy oddział, włośnie komina miejsce, osobny twbrzy alkierz; ołtarz wspaniały, kaplica pełna wiszących lamp, złotych, srebrnych, i klejnotami ozdobnych, w ofierze bo-gatemi składanych rękami, nie może iść w porównanie z tą ostatnią świątnicą, z tym zaołtarzowym alkierzykiem.
Nad świętym kominem {il sanlo camine), posąg Maryi z Chrystusem na ręku, roboty świętego Łukasza, tak wysoko stoi, iż z kaplicy nad świecami ołtarza go widać. Mały, drewniany, i nie-pięknie wykształcony, gdy go rozbiorą, wcale nieładnie wygląda.