WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH083 I

Gdyby to prawdą, było, że czym mniejsza pojemność czaszki, tym niższe zdolności i rozwój umysłowy, tobyśmy powinni się spodziewać, że czaszki dawnych Europejczyków mniejszą pojemność okażą od czaszek ich potomków. I nie brak objawów zachęcających do takiego przypuszczenia. Broea utrzymuje np., że czaszki obecnych mieszkańców Paryża są pojemniejsze (1462—1484 k. ctm.) od czaszek Paryżan z 12 wieku (1426 k. ctm.) ^]). Czaszki starożytnych Greków, mianowicie majętnej niewiasty, nazwiskiem Glykera, z czasów macedońskich, o 1150 k. ctm., jako też i mężczyzny o 1280 k. ctm.. wykopane niedawno w Atenach, zdają się sprzyjać temu poglądowi ²). His zaś i Rutimeyer obliczyli przeciwnie dla swego typu alemańskiego czyli Disentis, do którego ³/₄ dzisiejszych Szwajcarów należy, średnio 1377 kub. ctm., dla typu wysokogórskiego, do-mniemalnie starorzymskiego 1437 k. ctm., a dla typu Sion, zgadzającego się z czaszkami z czasów mieszkań nawodnych 1558 k. ctm.,

1800/

maxim.

/ mmim. o \ rp_ay_{m S}p_OSOp_em ludność szwajcarska utraciłaby

znacznie na pojemności swych czaszek ^s).

Dochodzenie tych wielkości odbywa się widocznie dla tego, by choć w przybliżeniu można było wywnioskować objętość mózgu. O wadze tego organu posiadaliśmy przez długi czas tylko jedną za. -dniczą pracę Rudolfa Wagnera. Lecz niestety większość owych 964 przez niego badanych mózgów pochodziła od umysłowo chorych, których wypadało od porównania wykluczyć. Oznaczenia wagi pochodziły również od rozmaitych anatomów, którzy, jak się zdaje, niejednego w tój mierze trzymali się sposobu. Wielka również była szkoda, że wzrost ciała badanych osób tylko tu i ówdzie był podany. Ponieważ u Cuvier’a znaleziono mózg ważący 1861 grammów a u Byrona, według nie bardzo pewnego podania wprawdzie, 1807 gnn., więc wyprowadzono ztąd wniosek, że wysoka waga mózgu towarzyszy stale wysokim zdolnościom. Lecz u uczonych z Getyngi, jak Diri-chlet (1520 grm.), wielki Gauss (1492 gnn.), patolog Fuchs (1499 grm.), filolog Hermann (1358 grm.) i mineralog Hausmann

^T) Według Broea u Karola V o g t. Yorlesungen iiber d. Menschen. T. I, str. 105.

²) Zob. Yirckow. Bericht w Verhandlungen d. Berlin antrop. Gesellsch. 1872, str. 174.

³) Crania helvet. Bazylea 1864, str. 44.

http://rcin.org.pl