WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH135 I

119

jest to więc rzeczą pouczającą, że w innej językowej dzieazinie, t. j. u niearyjskich mieszkańców południowych Indyj Wschodnich, u Drawidów, również prawa spóidźwięczności głosek, tylko w odwrotnym kierunku, spotykamy. U nich występuje bowiem samogłoska określającój myśl zgłoski, a zatóm zgłoski dodatkowej, jako panująca i zmusza zamogłoskę poprzedzającego ją głównego pierwiastku do spółdźwięczności. Wyrazy katti, nóż i puli, tygrys, zmieniają -się przez zgłoskę ograniczającą In, wyrażającą mnogość, nie w Jcatti-lu i puli-lu, ale w kattu-lu [pulu-lu ¹).

W językach uralo-ałtajskich następują dodatkowe pierwiastki zawsze po głównym; należą one przeto do języków⁷ przyrostkowych (suffigirende); natomiast w całój południowej Afryce aż do równika znajdują się, za wyjątkiem Hotentotów i Burzmanów, jak najściślej z sobą pokrewne języki, w⁷ których określające myśl pierwiastki stoją z przodu, chociaż i przyrostki u nich się zdarzają. Zaczynając ocl zatoki Delagoa na wschodniem wybrzeżu i postępując ku południowy spotykamy rzeki z nazwiskiem Um-komanki, Um-zuti, Um-kuzi, Um-yolosi, Um-hlutane, Um-taki. Um-galaba, Um-kamazi, Um-tenta i t. d. ²). Ztąd możnaby wnosić, że przedsłów^rek TJm znaczy: woda jak np. w niemieckiem —aoh w nazwach miast: Bacharach. Aichach, Stockach, Lórrach, Elzach. Jednakże w południowej Afryce napotykamy nazwy gór i miejscowości, posiadające rówmież ten przedsłó-wek Mmi. Nazwiska pojedynczych gromad tworzą się tam przez dodatek przedsłówka ma, Ma-te-be-le. Ma-sai, Ma-kua, Ma-rayi, Ma-kololo, albo też podwójnego przedsłówka ama, Ama-chosa, Ama-pondo Ama-tonga, Ama-zulu, cobyśmy mogli tak wyrazić: ludzie naczelnika Chosa, Pondo, Tonga, Żulu. Być może iż w niedalekiej przeszłości żył jakiś wódz, zowiący się -Suto, i od niego nazwali się Ba-suto ludźmi wodza Suto, każdy pojedynczy z nich zwał się Ma-suto, kraj przez nich zajęty Le-suto a język ich Se-suto. Ten przykład pokasuje nam, jakie ograniczające myśl skutki owe zgłoski la, ma, le i se za sobą pociągają. Tam, gdzie te przedsłówki jeszcze w całości się .zachowały, jest ich 16—18, a największa część z nich oznacza jedność lub mnogość. Tylko dwa z nich oznaczają niew^Tątpliw^,-e różnice wrodzone, t. j. mu ' la, które są w użyciu na oznaczenie li osób, jedna pojedynczćj osoby a druga mnogości ich; być może nawet iż niegdyś

¹) Fried. Muller. Reise der Fregattc Novara. Linguistischer Theil itr. 81.

²) Bacmeister w Auslaud 1871. Nr. 25, str. 377.

http://rcin.org.pJ