WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH137 I

w tym czasie oni raz skończą przecie ze swemi oznakami łaskawości względem ciebie i mnie ¹). Nawet w takich językach amerykańskich, które podobne chłonięcie tylko w sposób bardzo ograniczony dopuszczają, wsuwa się zawsze przedmiot pomiędzy podmiot i czasowe słowo i prócz tego połyka się równocześrie pewne głoski wsuniętego wyrazu, tak że obcięte tym sposobem grono brzmień tylko w swym związku pozostaje zrozumiałem. W języku Delawarów powstaje z wyrazu opik biały i assutni kamień wyraz opussuim biały kamień na oznaczenie srebra ²). Chociaż żadne ścisłe nie istnieje prawo aby wysoko rozwinięte narody i wysoko rozwinięty język zawsze posiadały, albowiem Chińczycy dostarczyli nam powyżej przykładu przeciwnego stosunku, a język Hotientotów nas wkrótce na-odwrót przekona, że wyżej rozwiniętemu językowi nie zawsze wyższy stopień kultury narodu odpowiada, to jednak wysoko rozwinięty język rozbudza u nas zawsze nadzieję znalezienia w dziedzinie jego panowania społeczne stosunki wyżej rozwinięte. W Ameryce mówił najwyżej kulturowo stojący naród, starożytni Mexikanie, i najwyżej rozwiniętym językiem: nalmatl. Już. sama jego nazwa wskazuje przez swoją końcówkę-W na rczwój szczęśliwy. Języki dziedziny uralo ałtajskiej nie doszły do rzeczywistej budowy wyrazów, gdy tymczasem w staromexikańskiem końcówka tl oznacza rzeczownik. Wyraz lco-tl, bóg, traci w złożonych wyrazach swą końce wkę, np: teo-calli świątynia, dom boga albo teo-tlal-tolli, boże słowo. Z tych przykładów można się prócz tego przekonać, że nie wszystkie nalmatlańskic rzeczowo ki ten przyrostek U posiadają ^h). Staromexikański ięzyk posługuje się tak jak i wszystkie inne amerykańskie wcielaniem i w⁷suwa przedmiot pomiędzy rzeczownika i czasownik, tworząc np. z s-zo-czi-tl, kwiat i ni-temoa ja szukam, m-szoczi-temoa, ja kwiatu szukam, lecz prócz tego jest ieszcze i inna składnia w użyciu, t. i. wsunięcie pomiędzy podmiot i czasownik tyl-ko przymiotnika trzeciój osoby U lub ktoś te albo coś fla, po czem dopiero przedmiot następuje. Z ni ja, k ono, mi Id i a zabić, taiolin kura, tworzy Nahuatlak zdanie: nik-mśMia se tatolin, ja zabijam ono kurę, zabijam kurę. Tym sposobem ograniczono nadużycie wcielania. Mnoga liczba, używana jedynie przy przedmiotach żywotnych, do których

¹)    W li i t n e y. 1. c. str. 349.

²)    Schoolcraft w Taylor: Urgeschichte sir. 72.

³)    S t c i n t h a 1. Charakteristik. str. 203

http://rcin.org.pl