WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH138 I

122

i gwiazdy się liczą ’), oznaczoną bywa i w tym języku przez przyrostki me i tin, jak np. icz Tcatl owca, iozkami owce, lub ta-tli ojciec, ta-tin ojcowie. Nie brak też i na dowcipnych zwrotach. Z orne, dwa i yolli, serce, powstaje omeyolloa wątpić; z nakastU ucho i isatsi krzyczeć, urobiono nakatsa-tsa-il, ten któremu się w ucho krzyczy, t. j. głuchy.

W językach przedsłówkowych połódniowo-afrykańskich murzynów oznacza urn-kr mężczyznę, um-jazi kobietę, um-ti drzew^ro. Ta sama zgłoska służy więc na oznaczenie przedmiotów, które przecież jako rodzaju męzkiego, żeńskiego i nijakiego będące powinny być rozróżnione. Skoro tylko odróżnionym zostanie rzeczownik od słowa czasowego przez dodatki głoskowe wyraźne, to można i rodzaj rzeczowników rozróżnić. Dotąd mieliśmy do czynienia z językami, nie rozró-żniającemi gramatycznie rodzaju; obecnie zwracamy się zaś do takich, które i rodzaj odróżniają. Jak dalece ta językowa wyższość przy tworzeniu się mytów religijnych była pomocną, możemy dopiero później wyjaśnić; tutaj zaś zamierzamy li nadmienić, że w ogóle potrzeba gramatycznego odróżnienia rodzajów do bystrzejszego zbadania rzeczy zewnętrznych pobudzała. Ślady odróżniania rodzaju, przynajmniej w zaimku trzeciej osoby, spotykamy w języku Ta war a ²), którym mieszkańcy na wyspach Gilberta, czyli Kingsmill mówią; inne znaleść można w południowej Ameryce u Abiponów ³), Arowaków i Maypu-rów ⁴), nakoniec w języku Khasi, którym mówią Khazowie, mieszkający we wschodnio indyjskiej krainie Assam ⁵). Podwójnym gramatycznym rodzajnikiem odznacza się w Afryce język Hottentutów, murzynów Haussa, i starożytnych Egypcyjan. Rodzajnik stanowi w ogóle najważniejszy postęp w budowie językowój tego ostatniego kulturowego narodu. Wreszcie pierwiastki staroegypskiego języka są przeważnie jednozgłoskowe, a wiele z nich można użyć tak jak i w chińskiem za rzeczownik, czasownik i przymiotnik. Jedna i ta sama gromada głosek oznacza pisać, pismo i pisarza, podobnież i żyć, żywy i życie.

^T) Również i w języku Algonkinów rozróżniają się przedmioty żywotne i nieżywotne i zaliczają do pierwszych słońce, księżyc, gwiazdy, błyskawice i piorun, kamień ofiarny, pióro orle, kocioł, fajka, bęben i wampum Taylor Anfange der Cultur I, str. 299.

• ²) Horatio Hale. Unit. StatesExplor. Expedition, Ethnogr. Pbiladelphia

1846, str. 441.

³) Dobrizhoffer 1. c. T. II, str. 200. ⁱ) Bleek w Journ. of tho Anthropolog. T. I, str. 93.

Bleek 1. c. Proceedings, str. LXYII.

http://rcin.org.pl