WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH175 I

159

Batta, gdyż oni byli już ludożercami za czasów Mikołaja Conti ^Ł) a nawet Marka Polo ²); a jeżeli wyspa Khamni w dawnych arabskich podróży opisach rzeczywiście do wyspy Sumatra się odnosi, to Batta musieli już przed tysiącem lat godność ludzką tak ohydnym występkiem kazić ³). W Afryce podrównikowej znajdujemy również dwa tak nizko upadłe ludy; są to mianowicie na wybrzeżach zachodnich opisani najprzód przed Du Chaillu a potóm przez Burt ona Fan’owie, odznaczający się swym przemysłem żelaznym, tudzież wyższym stopniem umysłowego rozwoju ⁴), oraz na porzeczu gazelowego Nilu mieszkający Niamniam czyli Sandeh, przewyższający swą kulturą

0    wMe sąsiadów a których ludożeratwo stwierdzonem zostało stanowczo przez Petherick’a i Piaggię. Nakoniec Georg Schwein-furth przyniósł z sobą pierwszy do Europy wiadomość o ich południowych sąsiadach nad rzeką Uelle, . jasnobarwnych Monbuttu, których kultura w^ryższa śród ludów w pierwotnym stanie nad brzegami Nilu żyjących nadzwyczaj zadziwia a których ludożerstwo żadnej nie podlega wątpliwości. I u nich stwierdziło się dawne doświadczenie, że spożywanie mięsa psiego było pierwszym krokiem do ludożerstwa

1    bywa jego towarzyszem ⁵). Że w naszem stuleciu nawet Europejczycy nie doznali wstrętu do ludzkiego mięsa, twierdzi Schaafhausen⁶) któremu jednak pozostawić musimy wszelką rękojmię wiarogodności jego źródeł. Podczas ostatniego oblężenia Messiny miano mięso schwytanych do niewoli żołnierzy na placu Giudecca przedawać, i to mięso Szwajcarów drożej aniżeli Neapolitańczyków.

Z całości tych wszystkich danych wynika, że z wyiątkiem Pa-puanów i mieszkańców Polynezyi ludożerstwo nie rozciąga się nigdzie na całe gromady ludów i występuje tylko pojedynczo w Afryce i Ameryce a w Azyi prawie całkiem nie istnieje, w Europie zaś do za-mierzchłój i niepewnej przeszłości należy. Pogląd, jakoby wszystkie

1)    Jego słowa brzmią według jedynie rzetelnego tekstu Poggia, który Fr. Kaufmann na nowo wydał (Indien im 15 Jahrh. Munchen 1863 str. 40) następnie: In ejus insulae, quam dicunt Badhech, parte, antropophagi habitant.

²)    lib. III. cap. II.

³)    P e s c h e 1. Geschichte der Erdkunde str. 107.

⁴)    Winwood Eeade (Savage Africa. London 1863, str. 161) nazywa lud Fan ludem nadzwyczaj grzecznym i miłym. Według Zuchelli’ego (Missione di Congo XI 1. Yenezia 1712, str. 198) należą i murzyni z Kongo do ludożerców.

^Ł) Zeitschr. f. Ethnol. Berlin 1873. T. III, str. 10.

⁶) Archiv f. Anthrop. 1370. T. IY, str. 247.

http://rcin.org.pl