osobną chatę i prowadź: własne gospodaistwo. Dziewczyna, idąca za mąż, musi być przez męża od ojca lub zastępcę onegoż, brata lub wu-ia, kupiona, a cena jej stosuje się do stanowiska i bogactwa rodziny, do której należy. Z tego to powodu dziewczęta są zwyczajnie skromne i nie ma przykładu, aby została uwiedzioną, bo uwodziciel naraziłby się na zemstę krwawą cjca lub brata, tracących przez to za nią okup. Inaczej cokolwiek rzecz się ma w okolicach, przez cudzoziemców więcej nawiedzanych, mianowicie w stosunkach kupieckich z nimi stojących Tam obyczaje dziewcząt mniej są surowe bez szkody dla nich; mianowicie wdowy, zbiegłe z domu męża kobiety lub panny, które za mąż nie wyszły, prowadzą życie czasem zbyt rozwiezie. Wreszcie kobiety muszą w domu męża usilnie pracować. Nie tylko kuchnia lecz i gospodarstwo rolne spoczywa na ich barkach, wraz z wychowaniem dzieci, zaspokojenie potrzeb których do nich należy. Przez to starzeją się przedwcześnie, a mąż przybiera sebie wtedy młodszą żonę. Dziecko karmi kobieta przez 3—4 lat, biorąc je wszędzie ze sobą. Ponieważ żona w oczach Murzyna nie jest osobą tylko rzeczą, którą sobie kupić można,' więc też nie ma zwykle żadnych praw do spadku. Jeżeli mąż umrze, to najstarszy syn dziedziczy wszystko i musi się starać o utrzymanie matki i rodzeństwa. Gdy syna nie ma, to najbliższy krewny zmarłego staie się dziedzicem spadku, z obowiązkiem utrzymania żony i córek zmarłego. Cudzołóstwo nie byfaa również uważane za przestępstwo moralne, lecz za pogwałcenie prawa własności i okupuje się najczęściej daniną. Choroby zewnętrzne leczą się za pomocą środków lekarskich, wewnętrzne zaś czarami, gusłami, zażegnywaniem złego ducha i innemi szamań-skiemi sztukami. Zmarły grzebany bywa w tćj postawie, w jakićj spoczywał w łonie matki, a grób jego bywa szanowany i od dzikich zwierząt strzeżony. Po największej części składane bywają na nim ofia-ry, zwykle ze zwierząt, w niektórych okolicach nawet z ludzi. Znanśm iest państwo Dahomeyu z tego, że na grobach jego królów nadzwyczaj wiele ofiar z ludzi składanem bywa.
Podobnie jak wszystkie ludy na nizkim stopniu kulturowrego rozwoju i zbliżone więcćj do przyrody, jesŁ i Murzjn szczególniejszym lubowmkiem tańca, odbywającego się przy Świetle księżyca i odgłosie bębna, lub i innych w niektórych okolicach używanych instrumentów muzycznych, jak trąby, róg, dzwonki, piszczałki, cytry o 8 a nawet 12 stronach, harmoniki i t. d. Te tance, w ogóle bardzo proste, w-których cała wieś, a nawet kilka wsi razem udział bierze, mają albo erotyczny albo wojowniczy charakter, i odbywają się w ,.czasach
Etnologia. 37