WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH619 I

603

tarły. Jeżeli więc Kuszyc mają być polonikami Hania, Kanaaniei po-tumkami Kusza, a miasto fenickie Sidon najstarszym synem Kanaań-skiój ziemi jest nazwane, to i Stary Testament podziela ten pogląd, że pokolenia semickie i hamickie były w dalekiej przeszłości z sobą powinowate. Lecz w biblii znajdują się liczne sprzeczności. Między innemi zaliczeni są mieszkańcy Hawili to do Kuszytów to do joktań-skich Arabów ^x). Gdyby więc Etnograf, czyli elohistyczni i jateistyczni Etnografowie biblii byli się w nowem wyliczeniu i łączeniu rodów i ludów jedynie barwą skóry kierowali, jak to często znawcy starożytności biblijny cli twierdzą, to by dzisiejsza nauka żadnej wartości ich podaniom przypisać nie mogła, gdyż różnice barwy, naówczas i tak nie bardzo znaczne, zmieniały się z pewnością tak wówczas jak i obecnie z każdą okolica a śród jednej i tejże samej gromady musiały istnieć odcienia, stanowiące przejścia między krańcoweffei odmianami.

Dzisiejsza nauka o ludach może się tylko na językach i ich szczątkach opierać, których typy już powyżćj skreślone zostały ²). Dozwalają one dość ścisłego podziału na Semitów północnych i południowych. Północne ludy rozpadają się z swej strony na Arameitów, Hebrajczyków i Kanaauczyków, Assyryjczyków ' Babilonczyków. Ara-mejskim językiem mówiły ludy na północy Syryi i Assyryi mieszkające. Język ten już jednak prawie całkiem wygasł, pozostały bowiem tylko dwie małe wysepki jego, stanowiące dwa odrębne narzecza. Pomiędzy Mosulem i Dlarbekhem na północno wschód aż do jeziora Yan i Urmia mieszkają bowiem nestoiyjańscy chrześciauie, zowiący się sami niewątpliwie niesłusznie, Chaldejczykami i mówiący zepsutym językiem aralii ej skini ³). Druga taka wysepka leży około Damaszku ⁴). wspomnianego w piśmie św. iakc najdawniejsze ognisko ludu aramejskiego ⁵).

Pod względem językowym zbliżali się Hebrajczycy tak dalece do Kanaanitów, mianowicie Fenicyjan, że fenickie napisy z łatwością na podstawie hebrajskiego języka wyjaśnić się dają ⁶). W r. 400 prz, Chr. wygasł'język hebrajski jako j^zyk ludowy, wyparty przez język

1) Gen. X, w. 7 i 29.

²) Zob. powyż. str. 479,

³) Ritter, Erdkunde. T. IX, str. 079. T. XI, str. 211 i 390.

F ried, M u e ller. Reise d. Freg. Novarra, Anthrop. T. III, str. 194.

⁵) 2. Sam VIII, 5, iKnobel, "Vółkeriafel, str. 226.

⁶) Whitney, Language aud the science of language, str. 295,

http://rcin.org.pl