WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH142 I

126

dawno do przeszłości, obecnie pełnia więc służbę głosek myśl ograniczających, przyczepionych do głównego pierwiastku ż przodu łub tyłu. W nowszych czasach okazał się jednak upadek morfologicznych form, mianowicie w germańskich językach. Po stępieniu aż do niepoznania końcówek odmianowych, chwycono się, dla zastąpienia tak wieikie znaczenie mających przyrostków i zdwojeń, środka ograniczenia myśli, którego dawnićj tylko przypadkowo i nawiasem używano, t. j. do zmiany samogłosek. Zaczęto więc zmieniać a, o, u, na a, 6, ti dla wyrażenia to mnogićj liczby to stanu biernego (Yater-Yatei, Mutter Miit-ter albo konnte, konnie, trug truge) lub też samogłoski końcowe zmieniać w rozmaitych celach np. do stopniowania czasu przy czasownikach czynnych (bebe, bob, Abhub; gebe, gab, gibst; graben, grub-Grube). Tym to sposobem zmysł języka niemieckiego przyzwyczaił się do takiój prawie zmiany samogłosek, jak u Semitów, i może być, że i semickie języki tą samą drogą do swego obrazowego użycia samogłosek przyszły.

3. Jeżyk jako środek systematycznego podziału ludów.

Chcąc najrozmaitsze postacie zjawisk śród ludzkiego śwmta od siebię odróżnić i w gromady je połączyć, potrzeba nam na to znamion stałych. Jeżeli więc języki ludzkie ciągle się zmieniają i nie tylko znaczenie pewnych gromad głosek w podejrzanie krótkim czasie się przeistacza, ale nawet budowa języka się zmienia, to nadzieja, jakoby język mógł być użyty jako środek do podziału ludzkiego rodu na przyrodnie działy, głęboko upada. Wiemy aż za nadto dobrze, że mieszkańcy Francyi używali przed panowaniem rzymskim języka kel-tyckiego, który obecnie na nowo-łaciński zamienili. Mieszkańcy Niemiec na wschód od Łaby należeli przed tysiącem lat do sławiańskie-go szczepu. Natomiast mieszkańcy Islandyi i Norwegii mówili jeszcze przed 800 laty tymże samym językiem, który w Islandii przechował się jeszcze dotąd prawie całkiem niezmieniony, gdy tymczasem w Norwegii wytworzył się z niego język duński. Chociażbyśmy w tym razie chcieli niejako pociechę czerpać w tćj okoliczności, że owe przemiany nastąpiły w obrębie pierwotnie z sobą spokrewnionych języków, przez co przejście od jednego do drugiego było ułatwionćm, to i ta podpora upada, widząc, że potomkowie sprowadzonych z Afryki jako niewolnicy

http://rcin.org.pl