WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH646 I

632

rzucić to dawniejsze zdanie, jakoby praojcowie nasi wyszli z wyżyn Pamiru. Owa kraina należy jeszcze dotąd do przestrzeni nam nieznanych; na każdy zaś sposób, płaskowzgórza nieurodzajne, nadające się jedynie do chowu bydła, nie byłyby stosownćm siedliskiem pierwotnego rozwoju wysokiej kultury i języka.

Wybór Turkiestanu, mianowicie Baktryi, przedstawia się o wiele ponętniejszym dla badaczy indyjskich i erańskich języków ¹). Odtwarzając na nowo przez wyszukanie i zebranie wszystkich wszem ludom indoeurepejskim wspólnych pierwiastków starożytny językowy zasób z aryjskich pierwotnych czasów, zyskujemy równocześnie obraz społecznych stosunków owych ludów w najodleglejszej starożytności. ■Dowiadujemy się tym sposobem, że już uprawiali rolę, orali ją wołami, wozów kołowych używali, gospodarstwo mleczne prowadzili, i czółnami wiosłowemi nie żaglowemi po bliskiem morzu pływali ²). Czy metale wytapiać umieli jest więcój niż wątpliwem, zwłaszcza iż nazwa miecha ³) nie pochodzi ze wspólnej siedziby. Ponieważ staroafrykań-skich zwierząt domowych, jak osioł i kot ⁴) tam nie znali, więc jest widoczuem, iż z Egyptem żadnych kulturowych zasobów nie wymieniali. I nazwisko wielbłąda przejętem zostało późniój z języków semickich, nie mogła więc ich siedziba być w Baktryi. Ponieważ istnieją wspólne pierwiastki na oznaczenie śniegu i zimy, inne pory roku zaś później dopiero swe rozmaite nazwy otrzymały, to w starożytnej i pierwotnej Azyi musiały koniecznie zimne i gorące miesiące na przemian panować. W owóm pierwotnóm siedlisku żyły niedźwiedzie, wilki i wydry ⁵), nie było zaś lwów i tygrysów ⁶). Według tych wskazówek zdołamy gniazdo Indoeuropejczyków dokładnie określić. Leżało ono na wschód od Nestu, obecnie Karasu w Macedonii, gdzie za czasów Xerxesa kończyła się dziedzina rozprzestrzenienia lwa ⁷). Musiało ono również więcej na północ od Chuzistanu, Irak Arabi, a na-

¹-) J. Muir. Original Sanskrit Texte. Part II, cap. 2, sect. VII, str. 304.

²) Adolphe Pietę t, Les origines indo-europeenees. Paris 1859 i 1869 T. I, str. 271-333, T. II, str. 25, 75, 94 j 108.

³) P i c t e t, I. c. T. II. str. 142.

⁴) Pi c t e t, 1. c. T. I str. 356 i 381.

⁵) P i c t e t, ]. c, T. I str. 427, 431 i 443.

⁶) P i c t e t, 1. c. T. I str. 425 i 426.

⁷) Herodot, lib. VII, cap. 125—123

http://rcin.org.pl